Woordgebruik

Er is - las ik in Trouw en zag ik gisteravond bij Pauw & Witteman - enige ophef ontstaan over de roman 'Alleen maar nette mensen' van Robert Vuijsjes, die ook genomineerd was voor de 'Libris Literatuur Prijs'. De hoofdpersoon van die roman, de jood David, gaat daarin op zoek naar 'een echte negerin'. Die heeft bij voorkeur een groot libido, cup 95F en dikke billen die uit een tijgerprint-stretchbroek knallen. Het 'jachtterrein' van David is de Bijlmer. Dat is al tegen het zere been van (de zwarte) Elvira Sweet, de stadsdeelvoorzitter, want de Bijlmer is geen 'plek (...) waar je makkelijk goedkope seks kunt krijgen'. Een cultureel antropologe, die ook bij Pauw & Witteman was, vindt de roman seksistisch en racistisch. (Ik denk dat je een niet onbelangrijk deel van de wereldliteratuur als seksistisch kunt bestempelen, maar goed.) Vuijsje’s critici verwarren een roman met een politiek pamflet, denkt Lynn Spier, sociotherapeute in een tbs-kliniek én de vriendin van Robert Vuijsje. En Surinaamse.

Ik vind die hele discussie maar om één ding interessant. Ik heb wel eens de indruk dat het woord 'neger(in)' weer aan het terugkomen is in het algemeen Nederlands spraakgebruik. Ik kan me voorstellen dat de oorzaak daarvan ligt in het feit dat 'zwart' inmiddels een wat andere betekenis is gaan krijgen. Immers, een 'zwarte' school is geen school waar het wemelt van kinderen met een Afrikaanse achtergrond. Daar zitten veel meer kinderen van Marokkaanse of Turkse afkomst. Je kunt van die kinderen veel zeggen, maar niet dat ze 'zwart' zijn. Ze behoren, hoe onbelangrijk dat ook is, tot het blanke ras. Ook Indiërs, hoewel vaak zeer donker gekleurd, behoren tot het blanke ras.

Gedurende een reeks van jaren was het 'not done', niet 'politiek correct', het woord 'neger(in)' te gebruiken. Je sprak over een 'zwarte' man of vrouw. Volgens mijn 'Etymologisch woordenboek' is 'neger' afgeleid van het Spaanse/Portugese woord 'negro', dat 'zwart' betekent. De Engelstaligen hebben dat woord compleet overgenomen. Het daarvan afgeleide 'nigger' was wel degelijk als scheldwoord bedoeld. Maar tussen 'black' en 'negro' zit dus feitelijk geen verschil. In de Verenigde Staten spreek je tegenwoordig politiek correct niet meer over 'blacks', maar over 'African Americans'. Je zou het merkwaardig kunnen noemen dat er niet gesproken wordt over 'European Americans'. Dat zijn ineens (voormalige) Polen, Ieren, Belgen enzovoort. O ja, natuurlijk: van African Americans, die veelal afstammen van slaven, is de de nationaliteit niet te achterhalen. (Veel van de huidige Afrikaanse naties bestonden nog niet als zodanig toen de slavenhandel woedde.) Van veel immigranten uit Zuid-Amerika kan dat wel degelijk. Vreemd genoeg zijn dat geen American Bolivians, Mexicans of Argentinians. Dat zijn allemaal 'hispanics'. Taal kan zeer subtiel discriminerend zijn.
x