zondag 6 november 2011

Het

"Het" is langzaamaan aan het verdwijnen. Ik heb het niet over "het" in de betekenis van: Hij en zij deden "het". Ik het over de bepalend lidwoord, dat steeds vaker wordt vervangen door "de". Ik heb Wilders er nog niet over gehoord, maar het zijn vooral de mensen voor wie Nederlands de tweede taal is, die er vaak moeite mee hebben de goede lidwoord te gebruiken. Er zijn ook nauwelijks regels voor. Waarom zeggen we het paard en de koe? We hebben wel als regel: verkleinwoorden worden altijd vooraf gegaan door 'het", dus het paardje en het koetje. Er is ook een duidelijk onderscheid tussen het mens, waarmee we een vrouw aanduiden, en de mens, waarmee we een biologische soort aanduiden.

In een radioprogramma, waarin de verdwijnen van 'het' werd besproken werd opgemerkt dat de Engelsen al lang geleden de zaak versimpeld hebben door slechts één bepalend lidwoord ('the') te gebruiken. De Fransen houden nog altijd vast aan 'le' (mannelijk) en 'la' (vrouwelijk) als moet je vanaf je geboorte Frans gehoord en gesproken hebben, om altijd de juiste lidwoord te gebruiken. De meeste autochtone Nederlanders hebben ook geen moeite met de juiste gebruik van 'de' en 'het'.

Moeten we van 'taalverarming' spreken als 'het' zou verdwijnen. Daar ging het ook over in die radioprogramma. Er werd daarin gewezen op de feit dat we vroeger moesten zeggen en schrijven "jij zult", terwijl nu "jij zal" algemeen aanvaard is. Steeds vaker wordt in de spraakgebruik (minder in schriftelijk taalgebruik) 'zij' vervangen door 'hun': "Hun gingen" of "Hun zeiden". Er komt een tijd dat dit tot de ABN gaat behoren. Is dat erg? Ik lig er niet wakker van. Alle veranderingen in een taal werden aanvankelijk als fout aangemerkt door de taalkundigen. Maar de grote massa van de taalgebruikers trok er zich niets van aan en de veel gebruikte fout werd 'goed'. Geen autochtone Nederlander zal zeggen: Het meisje deed zijn jas uit en hij hing die aan de kapstok, hoewel de regel is bij het-woorden  mannelijke voornaamwoorden horen. Taal is niet alleen in taalkundige regeltjes te vangen.
x