woensdag 1 juli 2009

Indicator

Een oude wijsheid uit mijn jeugd: "De beste manier om een trein te halen is de vorige net te missen." Autorijden heb ik nooit geleerd, dus voor interlokaal vervoer gebruik ik de trein en met veel plezier. Vrij recent bezocht ik een feestje in Oosterbeek. Van twee kanten kreeg ik het aanbod van goede vrienden in hun auto mee terug te rijden naar Amsterdam. Ik heb ze vriendelijk doch beslist bedankt, omdat ik zo'n afstand liever in de trein zit dan in een auto.

Gedurende de laatste twee jaren dat ik nog voor mijn inkomen werkte heb ik heen en weer gereisd tussen Amsterdam en Den Haag. (Eén jaar vier dagen per week, één jaar drie dagen per week.) Gedurende een maand of negen heb ik alle vertrek- en aankomsttijden genoteerd en de verschillen met de tijden uit het spoorboekje in een spreadsheet opgenomen. De conclusie was duidelijk: de verhalen over de treinen die "altijd maar te laat" kwamen, waren sterk overtrokken. Daar komt dan nog eens bij dat toen al en nu nog steeds files zekerheden zijn en treinvertragingen mogelijkheden.

Wanneer wordt een trein als 'vertraagd' beschouwd? Als hij 3 minuten te laat aankomt, maar dat gaat veranderen. Met ingang van 2010 is een trein pas vertraagd als hij 5 minuten te laat aankomt. Dat is nieuw beleid en dat heeft meteen een nieuw woord opgeleverd: punctualiteitsindicator. Daarin wordt niet alleen gekeken naar het aantal vertraagde treinen, maar wordt het aantal daardoor vertraagde reizigers meegewogen. De NS voldoet aan de eisen als 93% van de treinen op tijd aankomt. Nu is dat 87%. (Die 5-minutengrens wordt ook elders in Europa gehanteerd.)

Over een treinvertraging van 5 minuten zul je mij niet horen klagen. Maar ik heb makkelijk praten: de gelegenheden waarheen ik me per trein begeef hebben uitsluitend een sociaal karakter, waarbij een paar minuten niet uitmaakt. Die vertraging kan oplopen als ik door de vertraging een aansluiting met een andere trein of aansluitend lokaal/regionaal vervoer mis. Meestal zit ik daar ook niet mee: ik ga gewoon verder op de bladzijde waar ik gebleven was.

Uit mijn jeugd, toen het autoverkeer beduidend minder intensief was dan nu, herinner ik me nog de kreet: "Liever 5 minuten te laat in deze wereld dan 20 jaar te vroeg in de volgende." Dat ging over verkeersdoden. Te hard rijden is geen nieuw probleem. Nog altijd vallen er honderden doden (en nog veel meer gewonden) per jaar in het autoverkeer. Vergelijk dat eens met het aantal doden en gewonden in het openbaar vervoer.