zaterdag 5 mei 2012

Herdenken

Er zijn nog maar relatief weinig Nederlanders die de Tweede Wereldoorlog bewust hebben meegemaakt. Ik ben nog 'van vóór de oorlog', maar ook al 73. Ik heb nog herinneringen aan de Hongerwinter. Ik heb onze bevrijders Amsterdam zien binnenkomen. Maar ik heb geen beelden van vervolging. Ik heb geen beelden van familieleden die verdwenen zijn. In de jaren direct na de oorlog ging ik op 4 mei in groepsverband (een gereformeerde jeugdvereniging) naar een plek aan de Amstel, Rozenoord, waar ooit een aantal Nederlanders was gefusilleerd. Daarna ben ik nooit meer op 4 mei naar zo'n plek toe gegaan,. Ik heb het monument op de Dam zien bouwen, maar heb er nooit de herdenking op 4 mei bijgewoond.

In landen als Engeland, Frankrijk en België wordt nog altijd de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog levend gehouden, meer nog, naar mijn indruk, dan die aan de Tweede, hoewel er niemand meer is die die oorlog heeft meegemaakt. Is dat een indicatie dat ook generaties na de mijne het nog steeds zinvol zullen vinden om op 4 mei stil te staan bij de slachtoffers van oorlogen? We herdenken immers niet alleen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, maar ook de doden die nadien bij allerlei oorlogshandelingen zijn gevallen. En we ruziën over de vraag of we tegelijk met 'onze' doden Duitse doden mogen herdenken en over de correctheid van een gedicht dat een puberjongen heeft gemaakt. We worden liever niet herinnerd aan de oorlogsmisdaden die 'wij' zelf hebben begaan in Indonesië.

Ondanks alle verschrikkingen die we in boeken, foto's en films hebben vastgelegd, zijn we nog altijd bereid om nieuwe oorlogen aan te gaan en onze morele regels daarbij opzij te zetten. President Obama zei enkele dagen geleden dat Osama Bin Laden een jaar geleden 'tot gerechtigheid was gebracht'. Hij had het fout. Bin Laden is niet gearresteerd en voor een rechter gebracht. Hij is overeenkomstig de doelstellingen doodgeschoten en zijn lijk is ergens in zee gedumpt. Daarover dacht ik ook na op 4 mei.
x