woensdag 23 december 2009

Familie

Veel mensen kijken al met blijde verwachting uit naar een witte kerst. Wie de kerstdagen - en/of de dagen ervoor - op het platteland doorbrengt kan ongetwijfeld van al dat mooie witte uitzicht genieten. Als ik tijdens het schrijven van deze tekst naar buiten kijk, heb ik uitzicht op een besneeuwd plantsoen, daarachter water waarin zwanen zwemmen en vervolgens weer een witte wallenkant. Best aardig voor een tijdje! Maar als ik de deur uit moet voor boodschappen, doe ik wel een paar kaplaarzen aan, want in de stad wordt die sneeuw al gauw een vieze partij blubber. Sneeuw heeft ook wat andere, nare gevolgen.

Wie het nieuws een beetje gevolgd heeft, weet dat ProRail - het bedrijf dat ervoor moet zorgen dat NS zijn treinen volgens de dienstregeling kan laten rijden - na een paar flinke sneeuwbuien de naam AntiRail verdient. We zouden het haast vergeten, maar vroeger had je alleen de NS, die voor zijn eigen rails, seinen, spoorbomen en wissels zorgde. Wie herinnert zich nog de term 'Familie Spoor'? Maar ja, dat was niet modern en eigentijds. Je kon dat beter opsplitsen in verschillende bedrijven. Knappe technische koppen bij ProRail gingen zitten nadenken en bedachten de onderhoudsvrije wissel. Die besparen (personeels)kosten. Slim! In Trouw las ik dat die werken met teflon-plaatjes zodat deze geen vet en olie meer nodig hebben. Die hoeven dus niet meer door onderhoudspersoneel handmatig te worden ingesmeerd. Maar Prorail is vergeten dat vet niet alleen een smeerfunctie heeft, maar ook waterafstotend is. Zonder vet slaat waterdamp neer op de wissels, dat condenseert, en wordt ijs als het gaat vriezen. In een subkop schrijft Trouw: Deskundigen: Treinverkeer lam door privatisering en bezuinigingen op klein onderhoud. Ja, kijk, óf je zorgt ervoor dat een beperkt aantal mensen via Hispeed een uur eerder in Parijs is, óf je zorgt ervoor dat alledaagse treinreizigers gewoon op tijd kunnen reizen. Het moet uit de lengte of uit de breedte, toch?

Dat 'Familie Spoor' was natuurlijk wel wat kneuterig, maar: Onafhankelijke spoorwegadviseurs die zich rond de geprivatiseerde NS en Prorail hebben verzameld, denken met weemoed terug aan de jaren dat Het Spoor nog een grote familie was, en iedereen meehielp als de nood aan de man was. Zelfs lokettisten draaiden toen mee in de winterdienst. Probeer jij in Hurdegaryp maar eens een lokettist te vinden. Daar vind je een 'Service- en alarmzuil'. Hurdegaryp ligt aan de lijn Groningen-Leeuwarden. Een heel leuke lijn waar zo'n aardig boemeltje rijdt over enkel spoor. Alleen op de stationnetjes is dubbelspoor. Dat betekent wissels. Tussen Groningen en Leeuwarden liggen zeven van die leuke stationnetjes. Daar sta je dan "op een klein stationnetje 's morgens in de vroegte". Een paar honderd meter verder op staat jouw trein voor een onderhoudsvrije vastgevroren wissel.  Vanaf hun eigen station hielden ze (de lokettisten) het spoor en de wissels in de gaten, en kwamen met hun bezem in actie als er ergens een sneeuwophoping dreigde. Kom daar nog maar eens om. Tegenwoordig wordt er een melding doorgegeven als de wissel al is vastgelopen, en wordt er op dertig kilometer afstand op een bedrijventerrein een bestelautootje gestart dat door het noodweer heen gaat proberen de storingslocatie te bereiken. (Onderstreping toegevoegd.)

Zo kan ik nog een tijdje doorgaan, maar je kunt beter het hele artikel in Trouw lezen. Trouwe lezers van 'Beggartalk' weten dat ik nooit meteen automatisch vreugdevol opspring als ik het woord privatisering hoor. Ik word ook nog wel eens wantrouwig als ik hoor dat vanwege de efficiency taken of werkzaamheden uit elkaar gehaald worden. Op 3 december 2008 schreef ik hier over de splitsing van NS en ProRail: 'Omdat er over dat splitsingsbesluit door allerlei slimme mensen, waaronder ook ambtenaren en politici, was nagedacht, dacht ik destijds dat ik wel weer eens te stom zou zijn om dat te begrijpen. Ik dacht namelijk dat het soms handig is om bepaalde zaken in één hand te houden. Bij calamiteiten bijvoorbeeld scheelt dat een hoop overleg met een externe organisatie. En wat lees ik nou in de Volkskrant? "We willen weer dichter bij elkaar zitten. Het werkt vaak toch beter als je elkaar in de ogen kunt kijken", aldus Kraaijeveld. Dat is Pieter Kraaijeveld, directeur capaciteitsmanagement bij Prorail. Ook de NS juicht dit toe, zegt Ingrid Thijssen, directeur vervoer bij de NS. "De afgelopen jaren hebben de beide partijen zich sterk geprofileerd als geheel zelfstandige ondernemingen. Terwijl er de facto duidelijk sprake is van een gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid: het bestieren van een van de drukst bereden spoornetwerken van de wereld." Beide bedrijven vinden dat de gedwongen splitsing in 2001 op sommige operationele terreinen te ver is doorgevoerd." Waarvan acte.
x