zondag 18 oktober 2015

VERGETEN


Gisteren had ik het over een nieuw woord. Er zijn ook woorden die in onbruik raken. Die worden verzameld in een vergeetwoordenboek. Natuurlijk worden er geen woorden vergeten. De woordenboeken van nu zullen altijd bewaard blijven in (de archieven) van bibliotheken. Veel van die 'vergeten' woorden zijn nog altijd te vinden in de nieuwe dikke van Dale.  Veel van die woorden ken ik nog uit mijn jeud. Voor de jongere lezers van dit blog heb ik er een paar verzameld. Je kunt ze vinden in de nieuwe Grote Van Dale


bor­deel­slui­per
bor·deel·slui·per
zelfstandig naamwoordde mbor­deel­slui­pers (meest­al mv.) 
schert­send su­è­de he­ren­schoen (met crê­pe­zool)= bor­deel­schui­ver



inkt­lap 
inkt·lap 
zelfstandig naamwoordde minkt­lap­pen  
(ze­men) lap om de pen aan af te ve­gen= pen­nen­wis­ser



kogel­fles­je
ko·gel·fles·je
zelfstandig naamwoordhetko­gel­fles­jes  
fles­je voor (resp. met) een kool­zuur­hou­den­de drank, door een gla­zen bol­le­tje af­ge­slo­n
 
per­ron­kaart­je
per·ron·kaart·je
zelfstandig naamwoordhetper­ron­kaart­jes 
kaartje dat vroe­ger no­dig was voor het mo­gen be­tre­den van de per­rons van een sta­ti­on
 
flat­neu­ro­se 
flat·neu·ro·se
/flɛt­nœy­ro­zə, flɛt­nø­ro­zə/, in BE ook /flɑt­nø­ro­zə/
zelfstandig naamwoordde vflat­neu­ro­sen of flat­neu­ro­ses  
neu­ro­se als ge­volg van het on­ge­rief, m.n. van de ge­ho­rig­heid en de op­ge­slo­ten­heid, van het wo­nen in een flat­ge­bouw
 
car­bon­pa­pier
car·bon·pa·pier 
/kɑr­bɔm­pɑ­pir/ 
zelfstandig naamwoordhetg.mv.  
met zwar­te of vi­o­let­te kleur­stof aan een of twee zij­den ge­pre­pa­reerd lint resp. dun pa­pier, vroe­ger ge­bruikt om door­sla­gen te ma­ken
 
grif­fel
grif·fel
zelfstandig naamwoordde ]grif­fels 
1370 mid­del­eeuws La­tijn graphilum  
schrijf­stift, m.n. een stift van lei­steen om daar­mee op een lei te schrij­ven= grift 
uitdrukking een tien met een grif­fel (en een zoen van de juf­frouw) een ho­ge waar­de­ring, een dik­ke pluim 
de Gou­den Grif­fel jaar­lijk­se prijs voor de au­teur van het bes­te kin­der­boek
 
Op de gerefomeerde lagere school die ik bezocht leerde je in de eerste klas schrijven met een (kroontjes)pen. Ik was jaloers op de kinderen van de openbare lagere school bij ons de straat die leerden scrijven met griffel en lei.

kip­pen­kont­je
kip·pen·kont·je
zelfstandig naamwoordhetkip­pen­kont­jes 
1 haar­dracht waar­bij aan de ach­ter­zij­de van het hoofd de ha­ren naar el­kaar toe ge­kamd wor­den= een­den­kont­je
2 bep. haar­af­wij­king waar­bij de ha­ren ach­ter op het hoofd ge­mak­ke­lijk bre­ken en dan in een pluk wat uit­ste­ken
 
di­rec­toire
di·rec·toi·re
/di­rɛk­twar/
 zelfstandig naamwoordde mdi­rec­toi­res
1926–1950, Frans, het kle­ding­stuk is ge­noemd naar de pe­ri­o­de van het Di­rec­toi­re (1795–1799)
 
De kalkedotter (een stenen knikker, iets kleiner dan een glazen stuiter, een soort 'knikker voor de armen', in mijn omgeving werd hij kalkendot genoemd) heft de nieuwe dikke van Dale Online niet meer gehaald.