zondag 14 november 2010

Ontwikkelen

In Trouw van gisteren stond een toch wel opvallend bericht: Antropologen hebben in het Amazone-regenwoud in Peru een aantal tot nog toe onbekende stammen aangetroffen. De Peruaanse minister van Cultuur Juan Ossio liet vrijdag (lokale tijd) speren, handbogen en een aantal andere objecten van de inheemse volkeren zien aan journalisten. (..) De stammen, die zich volledig afsluiten van de moderne samenleving, leven in de regio's Cuzco en Madre de Dios, in het zuidoosten van Peru. (De rode vierkantjes op de kaart geven die regio's.)

Er is in Peru een nationaal instituut dat zich bezig houdt met de ontwikkeling van volkeren in onder meer het Amazonegebied. Zo'n mededeling zet me aan het denken. Ik vraag me bijvoorbeeld af: hebben we hier te maken met mensen die al eeuwen lang bewust elk contact met 'anderen' vermijden? Je mag niet aannemen dat ze enig inzicht hebben in het functioneren van wat wij 'de moderne samenleving' noemen, als ze al weten dat die bestaat. Anderzijds: als antropologen hen ontdekt hebben, mag je aannemen dat hen het bestaan van die antropologen niet geheel ontgaan is. Zij bewegen zich immers wat gemakkelijker - en zo nodig onopvallender - door het regenwoud. De gelijkenissen en verschillen tussen hen en die antropologen zullen hen opgevallen moeten zijn.

Een andere vraag is: moeten die stammen 'ontwikkeld' worden? Toen wij 'ons Indië' nog hadden werd er wel eens wat dweperig gedaan over 'de onschuldige inlander': die was al gelukkig met een dagelijks kommetje rijst met toebehoren en hoefde al die moderne ontwikkelingen niet. Gemakshalve vergaten we dan dat bij die moderne ontwikkelingen ook hoorden: niet meer doodgaan aan simpel te genezen ziektes, minder ziektes door betere hygiëne, meer voedsel door efficiëntere landbouw. Maar ook toen al gold: elk voordeel heb z'n nadeel. De nakomelingen van de pre-Columbiaanse indianen zijn niet onverdeeld gelukkig met alles waarmee de nakomelingen van de Conquistadores hen hebben opgezadeld. In eigen land zijn ze vaak nog steeds tweederangsburgers.

Het ergste wat er kan gebeuren, lijkt mij, is dat die regio's een soort menselijk 'Jurassic Park' worden. De voodoorituelen, het didgeridoo blazen van de Aboriginals en de volksdansen van de Bosjesmannen kennen we zo langzamerhand wel, hier kunnen we nog 'echte primitieven' zien, die met speren gooien en met handbogen schieten om in hun levensonderhoud te voorzien. Geen Incaruïnes, maar hedendaagse hutten die nog gewoon in gebruik zijn.


Moeten we hen met rust laten of moeten we hen de zegeningen van onze beschaving opdringen? Zeg het maar.
x