zondag 5 mei 2019

GEDICHT

 Ken je dit gedicht?

"Nimmer, van erts tot arend, was enig schepsel vrij onder de zon,
noch de zon zelve, noch de gesternten.
Maar geest brak wet en stelde op de geslagen bres de mens.
Uit die eersteling daalden de ontelbaren.

Duchtend zijn hoge blik
deinsden hun zwermen binnen de wet terug
en werden volkeren en stonden elkander naar het leven,
onder nachtgewolkten verward treurspel, dat wereld heet.

Sindsdien werd geen mens vrij dan ontboden van boven zijn dak,
geen volk dan beheerst van boven zijn torens.
Blijve ons dat bij,
verlost als we werden uit het schrikbewind van een onderwereld.
Niet onbeheerst, doch enkel beheerst van boven de wereld
blijft vrijheid ons deel."

Waarschijnlijk niet. Toch is het geschreven door een van onze bekendste dichters, A. Roland Horst en toch kun je het elke dag lezen en dan bedoel ik niet op het internet. Ik weet niet of het in een bundel is opgenomen. Je kunt het lezen op een zeer publieke plaats, die gisteravond weer ruim in beeld kwam, de Dam van Amsterdam. Het staat namelijk gebeiteld in de muur van het Nationaal Monument.

Ik ga hier echt niet vertellen dat ik dit gedicht uit mijn hoofd ken. Alleen die eerste regel, waarvan ik niets begreep, is me sinds 1956, toen het monument onthuld werd en ik 17 was, altijd bijgebleven. Ik moet er altijd aan denken, als ik op 4 mei de Dodenherdenking op tv zie.

Ik bedacht me gisteren, voor de zoveelste keer, dat ik behoor tot de laatste generatie die de hele oorlog heeft meegemaakt. Dat was niet zo dramatisch als het misschien klinkt. Ik was zes toen we bevrijd werden. De bevrijding en de Hongerwinter daarvoor kan ik me nog goed herinneren, maar  ik herinner me niets van de Jodenvervolging, weet niets van de angst voor de Duitsers. Mijn kennis over de Tweede Wereldoorlog is ontstaan doordat ik er in de jaren daarna behoorlijk veel over gelezen heb. Ik hoop dat de jeugd van tegenwoordig en morgen dat ook doet.