maandag 28 december 2009

Oor

Van kerst tot Nieuwjaar gebeurt er niet zoveel. Veel mensen hebben vrij en politici zijn, wereldwijd naar mijn indruk, op reces. Voor veel kranten is dit een soort kleine komkommertijd en dan wordt het ook voor een eenvoudige blogger moeilijk om een beetje aansprekend onderwerp te vinden.

NRC Handelsblad had in ieder geval een komkommeronderwerp op hoog (cultureel) niveau: het oor van Van Gogh. Kort geleden was de hele kunstwereld in rep en roer, omdat Duitse wetenschappers hadden vastgesteld dat Van Gogh zijn oor niet zelf had afgesneden. Dat had zijn kunstbroeder Paul Gauguin na een ruzie gedaan. Daar klopt geen hout van, vindt Britse wetenschapper Martin Baily. Die heeft een grondige studie gemaakt van het schilderij Stilleven rond een bord uien. Daarop is ook een brief te zien. Op de envelop staat het nummer 67 in een cirkel. Dit was de officiële poststempel van een postkantoor in Place des Abbesses, vlakbij het appartement van broer Theo in Montmartre in Parijs. Op de envelop staat verder een speciale frankeerstempel met in het Frans 'nieuwjaarsdag'. Wat blijkt daar nu uit? Daaruit blijkt dat Van Gogh zelf zijn oor had afgesneden, omdat zijn broer in de brief meedeelt dat hij zich ging verloven. Immers, in een brief uit diezelfde periode schrijft Theo aan zijn verloofde: "Toen ik het met hem over jou had, wist hij precies wat ik bedoelde en toen ik hem vroeg of hij het met ons eens was, zei hij dat het huwelijk niet moet worden gezien als het belangrijkste in het leven." Wat bedoelde Theo dan precies? Waarom wordt dat in deze kwaliteitskrant niet vermeld? En hoe weet die Britse wetenschapper dat Vincent daarin een reden zag tot het afsnijden van zijn oor? Sterker nog: wat heeft dit met kunsthistorie en kunstbeschouwing te maken? Vanuit picturaal perspectief wil ik antwoord op maar één vraag: wat is er nou zo boeiend aan een bord uien?
x