Gevaarlijk

Een kop in Trouw:

'Verbied je kind deur te openen'

Ik hoef er niet bij te zeggen wat de achtergrond van die kop en het bijbehorende artikel is. Hoe vaak is het de afgelopen pak weg vijftig jaar voorgekomen dat een kind dat alleen thuis was de deur opendeed voor een buurman die haar vervolgens vermoordde? Gitty Feddema, gepensioneerd sociaal pedagoog en auteur van talloze opvoedboeken is helemaal vóór zo'n verbod: Ze (de kinderen) krijgen te weinig grenzen aangereikt, terwijl de maatschappij steeds onvoorspelbaarder én gevaarlijker wordt.

Nee, dan de middeleeuwen, toen was het allemaal nog lekker voorspelbaar en gevaren liepen de kinderen nauwelijks. OK, je wist niet precies wanneer de pest weer eens zou uitbreken en waarom, maar hoogstwaarschijnlijk had God daar een bedoeling mee, dus dat zat wel goed. Af en toe kwam er een grote groep mannen met zwaarden, lansen en hellebaarden langs die een onverstaanbare taal spraken, het halve dorp uitmoordden, alles in lichterlaaie zetten en alle voedsel meenamen. Maar verder waren die middeleeuwen best een aangename tijd, waarin de kinderen precies wisten waar ze aan toe waren, omdat ze duidelijke grenzen kregen aangereikt: "Haal het niet in je kop verder te gaan dan de beek! Wil je opgegeten worden door een wolf?"

Helaas is het na de middeleeuwen steeds verder bergafwaarts gegaan, want de maatschappij werd steeds onvoorspelbaarder en gevaarlijker. Er zijn een paar kleine voordelen, zeker. We kunnen een paar ziektes voorkomen en als we die toch krijgen kan het wel eens genezen worden. Als je in vliegtuig stapt dat naar de andere kant van de wereld vliegt is er een redelijke kans dat je op de verwachte tijd aankomt. Dat moest je nog maar afwachten als je de trekschuit van Amsterdam naar Haarlem nam. Maar om dat nou een voordeel te noemen. Je wíst dat je met die trekschuit aankwam en met een vliegtuig weet je het maar nooit. Zelfs het gebruik van auto's brengt risico's met zich mee.

In de middeleeuwen kwamen in de normale maatschappelijke sfeer moord en doodslag nauwelijks voor. Pedofilie was nog niet uitgevonden. Je kon je buurman, wat zeg ik: het hele dorp, blindelings vertrouwen. Gezinsdrama's kenden ze niet. Alleen in de allerhoogste kringen werd er wel eens een echtgenote onthoofd. Meneer pastoor was een rots in de branding. Ja, af en toe een heks, maar die verbrandde je gewoon. Die had duidelijk een grens overschreden.

Die Gitty Feddema is gepensioneerd, dus van mijn generatie. We hebben heel wat nieuwe ontwikkelingen meegemaakt: elektrische treinen, wasmachines, tv, straalvliegtuigen, ruimtevaart, magnetrons, hydraterende crèmes, nespressokoffie en natuurlijk niet te vergeten het internet en de mobiele telefoon. Wat Gitty vergeet is dat al die dingen voor kinderen van tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld zijn. Ze vergeet dat er meer kinderen door ouders dan door enge buurmannen vermoord worden. Net als in de middeleeuwen kunnen kinderen nog steeds ernstige brandwonden oplopen door een pan heet water die omgegooid wordt. De meeste kinderen van tegenwoordig leren op verantwoorde manier omgaan met de risico's van alledag, óf van hun ouders (of andere volwassen), óf omdat ze ook niet achterlijk zijn. Ja, er kan nog steeds iets ergs gebeuren, ondanks alle voorzorgen die we nemen en alle grenzen die we de kinderen aanreiken. Het is helemaal niet ondenkbaar dat binnen afzienbare tijd een oudere man betrapt op seksueel misbruik van een kleinkind. Is er dan weer een gepensioneerd pedagoog die bepleit dat kinderen alleen onder ouderlijk toezicht bij opa op bezoek mogen gaan? Ooms, leerkrachten, trainers, jeugdleiders, priesters, dominees kun je ook niet op hun blauwe ogen vertrouwen. Zelfs vaders gaan wel eens in de fout. Er moeten nog heel wat grenzen aangereikt worden, want het wordt met de dag gevaarlijker en onvoorspelbaarder.
x