Aardig

Bij de AH waar ik mijn dagelijkse boodschappen doe staat vaak een verkoper van de daklozenkrant. Meestal is dat maanden achtereen dezelfde, waarna een vervanging plaatsvindt. Ze hebben iets gemeenschappelijks: ze groeten iedere klant die binnengaat en wensen iedere vertrekkende klant een plezierige dag, avond of weekend. Het ligt ongetwijfeld aan mij, maar die begroetingen en wensen irriteren mij mateloos en ik reageer er nooit op. Ik raak nog geïrriteerder als ik tijdens een contact met een helpdesk voor de zoveelste keer hoor: "Bedankt voor het wachten."

Er is tegenwoordig een campagne van SIRE gaande die ons erop wijst dat we positiever moeten reageren op mensen die aardig tegen ons zijn of iets attents jegens ons doen. Dat doen we te weinig en soms reageren we zelfs achterdochtig. Ik ben helemaal vóór 'aardig' en 'positief reageren', maar de mensen die ik hierboven noemde zijn helemaal niet aardig tegen mij. Ze hebben een lesje uit hun kop geleerd, dat ze gedachteloos en zonder enige interesse in mij persoonlijk afdraaien.

In een van de SIRE-filmpjes zie je twee mensen met fiets bij een richtingaanwijzer op een kaart kijken. Een agrariër op de achtergrond komt naar hen toe, kennelijk om ze te helpen. Ze maken dat ze snel wegkomen. Dat zou ik ook doen, want ik heb daar ervaring mee. Met het nummer op die richtingaanwijzer en de kaart weet ik namelijk precies waar ik ben. Ik weet ook waar ik heen wil en kan aardig kaartlezen. Maar hulpvaardigen nemen niet altijd genoegen met mijn "Dank u wel, ik weet het al." Ze willen hun lokale kennis tentoonspreiden. Ze willen weten waar ik heen ga. Ze willen een nog mooiere route aangeven, maar kunnen niet kaartlezen, althans geen kaart van 1:100.000 die ze nog nooit gezien hebben. Ze concluderen dat ik lekker weer heb meegenomen. Ik wil alleen maar verder fietsen.

Wat ik maar zeggen wil: wat aardig is of bedoeld lijkt, kan ook als hinderlijk of bemoeizuchtig worden ervaren. Een man alleen die zich in een kroeg op charmante wijze tot een vrouw alleen wendt, hoeft niet per se de meest eerzame bedoelingen te hebben. Amerikanen vragen te pas en te onpas aan willekeurige vreemdelingen: "How are you doing today?" Het is geen teken van werkelijke belangstelling, net zo min als ons "Hoe maakt u het?" Het is sjabloongedrag, waar ik op reageer met mijn sjablonen. En soms reageer ik welgemeend zo aardig als ik kan.
x