Bang

VS verliezen status van supermacht, 'kopte' Trouw gisteren. Dat wil zeggen: de VS verliezen hun status van economische supermacht. Trouw schrijft dat de VS niet meer, zoals ze jarenlang gedaan hebben, o.a. via het Internationaal Monetair Fonds, de ontwikkelingslanden en opkomende economieën kunnen voorschrijven hoe ze hun economie op orde moeten brengen, de orde naar Amerikaans model wel te verstaan.

Vijftig jaar geleden verliet ik, gediplomeerd en wel, de kweekschool, de gereformeerde kweekschool. Geloof het of niet, maar ik ben nog altijd oprecht dankbaar voor veel dingen die ik daar geleerd heb van een aantal goede leraren, waaronder een gereformeerde dominee. We zaten toen nog midden in de Koude Oorlog, waarin voor 'ons' de keuze tussen Washington en Moskou duidelijk was. Op de gereformeerde kweekschool werd mij geleerd dat er tussen Washington en Moskou geen principieel verschil was. In beide machtscentra gold het zelfde pragmatistische beginsel: 'goed' is wat goed is voor ons land, onze staat. Of, zoals ze het in Amerika zeggen: "Right or wrong, my country."

De VS mogen dan hun status van economische supermacht verliezen, in militair opzicht zijn zij nog altijd een supermacht. Dat maakt mij een beetje bang. Wie macht heeft wil maar één ding: die macht behouden. Wie zich superieur voelt - en de VS voelen zich in veel opzichten superieur - wil graag aantonen dat hij ook superieur is. Op 9/11 werd dat superioriteitsgevoel een heel harde klap toegebracht. De VS hebben kosten, noch moeite, noch leugen en bedrog gespaard om terug te slaan. Nu hebben zij er zelf voor gezorgd dat hun toch al enigszins tanende economische macht nog verder afbrokkelt. Zij ervaren hoe er nog meer aan hun superieure status geknaagd wordt. Dat vinden ze niet leuk in 'God's own country'. Dan zullen ze weer terug willen slaan.

Maar Amerika is toch een net democratisch land? Ga dat eens vertellen aan de overlevenden van de Pakistaanse burgers in de zgn. rurale gebieden die omkwamen door Amerikaans militair geweld dat werd uitgevoerd op het grondgebied van een bondgenoot, maar zonder toestemming van die bondgenoot, omdat die bondgenoot niet genoeg deed aan het beschermen van Amerikaanse belangen.

Op school heb ik geleerd dat de grootste Nederlandse staatsman ooit Johan de Witt was. Zijn belangrijkste politieke doel was: voorkomen dat enig land machtiger werd dan alle andere samen. Het wordt zo langzamerhand tijd dat andere grootmachten, de EU, de Russische Federatie, China, India, hun koppen bij elkaar steken en ondanks al hun verschillen in goed overleg gezamenlijk tegen de VS zeggen: "The buck stops here. Jullie mogen blijven meespelen, maar dan bepalen jullie niet meer alleen de spelregels. Zeg het maar." Barack Obama is voor 'change'. Hij kan meteen aan de slag.