Vervolg

Ik ga nog even door op wat ik gisteren schreef. In de financiële wereld groeit het vermoeden dat superspeculanten de kredietcrisis doelbewust hebben aangewakkerd. Door paniek te zaaien en de koersen omlaag te drukken, verdienen durfkapitalisten miljarden. Dat schreef Het PAROOL gisteren. Nadat de Amerikaanse minister van financiën zijn reddingsplan bekend maakte, ging de AEX-index met een recordsprong van 30,17 punten omhoog. Durfkapitalisten blij. Aandeelhouders blij. Alleen de overgrote meerderheid van belastingbetalers die uiteindelijk de overheidsschuld moeten ophoesten is niet blij.

"Deze vorm van kapitalisme is voorbij. De hele crisis betekent de definitieve teloorgang van een systeem dat is gebaseerd op hebzucht, onverantwoorde risico's en perverse beloningen," oordeelde Bos gisteren, na afloop van de ministerraad." Goh, onze eigen sociaal-democratische minister van financiën is er ook achter. Ook in Nederland is het speculeren op koersdalingen op de beurs – de ongedekte, ‘naakte’ variant van short selling – vanaf vandaag verboden, schrijft de Volkskrant. En dat voor maar liefst drie maanden. Als na die drie maanden de rust op de financiële markten is weergekeerd, mag het allemaal weer wel, kennelijk. Ik vraag me dan wel af of tegen die tijd ook de rust is weergekeerd in alle gewone huishoudens, waar men zich door al die paniekberichten wat zorgen maakt over het besteedbaar inkomen. Daarom stelt men grote aankopen liever nog even uit. Dat is niet goed voor de economie, want daardoor gaan de bedrijfswinsten omlaag. Dan mogen de lonen niet al te hard stijgen. Dus moeten de vakbonden zich in het komende cao-overleg zeer beheerst opstellen.

De vakbonden en hun leden kunnen aan de hele crisis helemaal niets doen. Maar hun zal 'onverantwoord gedrag' voor de voeten geworpen worden als zij ook maar 0,1% te veel loonstijging vragen. Dat kan die door "hebzucht, onverantwoorde risico's en perverse beloningen" verziekte economie net niet meer hebben.

In het programma van het kabinet Den Uyl (1973 -1977) was ook opgenomen de 'Vermogensaanwasdeling': werknemers zouden delen in de winst van een bedrijf. Na 1977 hebben we het daar nooit meer over gehad. We hebben het nu vooral over de aanwas (of de afname) van het inkomen van de aandeelhouders. Die schijnen een soort van natuurlijk - misschien wel door God zelf gegeven - recht te hebben op winstuitkering. Zal ik eens wat vertellen? Aandelen kopen is risico nemen. Dat risico kan helemaal verkeerd uitpakken. Als je dat risico niet wilt, zet je je geld op een saaie spaarrekening. De Amerikanen hebben daar een aardige uitdrukking voor: "If you can't stand the heat, get out of the kitchen."