MONUMENT

Je ziet het steeds meer in de VS, het omver halen van standbeelden van personen die bekend zijn vanwege hun kwalijke rol in de slavenhandel en -houderij en andere vormen van racisme gericht tegen de zwarte bevolking. Ik heb geen idee of er ergens in Nederland standbeelden zijn van Nederlanders die een soortgelijke kwalijke rol hebben gespeeld in Suriname of de Caraïbische eilanden. Hier richten de bezwaren zich vooral op 'onze' rol in het toenmalige Nederlands Indië. Met name het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen in Hoorn moet het dan vaak ontgelden, maar ook wordt vaak de wens gehoord straatnamen te wijzigen, die doen denken aan personen en hun kwalijke rol in ons koloniale verleden.

Ik ben er nog niet helemaal uit wat ik nou moet vinden van al die standbeelden en straatnamen. Je kunt ze weghalen, resp. een andere naam geven, maar het verandert niets aan ons verleden. Coen zal blijvend een rol spelen in onze geschiedenis(boeken). Anderzijds kan ik me voorstellen dat afstammelingen van slaven en uitgebuite Indonesiërs niet langer geconfronteerd willen worden met enige vorm van eerbetoon aan toenmalige Nederlandse slavenhandelaren en -houders en uitbuiters  van de inheemse bevolking.

Misschien zijn ze er wel, maar ik heb ze niet gezien of gehoord, afstammelingen van Indonesiërs die alsnog genoegdoening willen hebben voor het leed dat de Nederlandse overheid en de Nedelandsche Handelmaatschappij hun voorouders hebben aangedaan. Na J.P. Coen was het vooral J.B. van Heutsz die in Nederlands Indië, met name in Atjeh, als commandant van de troepen aldaar, heeft huisgehouden. Hij trad genadeloos op en hij wordt als verantwoordelijke gezien voor de massale slachtpartijen die er tijdens deze langdurige oorlog in de Atjehse dorpen werden aangericht. Tienduizenden, volgens sommigen zelfs zeventigduizend Atjehers vonden de dood. Later werd hij gouverneur-generaal. Van Heutsz' credo 'Hard toeslaan, zonder wankelmoedigheid'.

Ooit waren de Nederlandse overheid en bevolking Van Heutsz zeer dankbaar. Voor zijn graftombe op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam, werd zoveel geld ingezameld dat er nog genoeg overbleef voor een monument dat geplaatst werd op het Olympiaplein in Amsterdam. (Het heet sinds 2004 Monument Nederlands-Indië.)

Vanaf het initiatief tot vele jaren daarna waren er bezwaren tegen het monument. In 1986 voerde provo Roel van Duijn nog actie tegen het monument. In mijn jeugd woonde ik niet ver van het monument vandaan. Ik ben er dus ook talloze malen langs gefietst of gelopen. Ik kan me niet herinneren dat ik er speciale gedachten bij had, noch positieve, noch negatieve.  De rassenkwestie speelde toen nog niet zoals nu. 'We' waren toen nog meer anti-Duits dan anti-wat dan ook.

De naam kan veranderd zijn, voor mij is het nog steeds het Van Heutsz Monument en daar zal ik de enige niet in zijn. IK ben al jaren niet meer in de buurt van het monument geweest. Ik zal het niet missen. Als een actiegroep het voor elkaar weet te krijgen dat het monument afgebroken wordt, heeft die mijn zegen

VACCIN

Kop in Het Parool:

Leids coronavaccin wordt al in juli op mensen getest

Word ik blij van dit bericht? Helemaal niet! Er gaat bijna geen nieuwsuitzending of talkshow voorbij, of er wordt melding gemaakt van de spoedige ontwikkeling en ingebruikname van een vaccin tegen corona. Iedereen weer blij, behalve ik dan.

Het interesseert mij totaal niet wat er allemaal in ontwikkeling is. Ik ben pas geïnteresseerd als ik te horen/lezen krijg:

Coronavaccin  is per ... beschikbaar voor de hele wereld

Of het vaccin, als het werkt, inderdaad meteen beschikbaar is voor de hele wereld is nog wel de vraag, Het vaccin wordt weliswaar ontwikkeld in Nederland, door Nederlandse wetenschappers, maar het wordt gefinancierd door het Amerikaanse Johnson & Johnson.


De vaccinontwikkelaars van Janssen en Johnson & Johnson stellen steevast dat ze zich willen inzetten voor een eerlijke verdeling van het vaccin, mocht het straks werken. Tegelijkertijd laat de Amerikaanse president Donald Trump er geen misverstand over bestaan dat hij graag eerst zijn eigen bevolking zou vaccineren tegen het coronavirus. Het zou dus zomaar kunnen dat de regering van de VS de door Janssen ontwikkelde vaccins die in Amerika worden geproduceerd, straks opeist.

"America first!", toch?

BRUG

Het is een bron van al jaren lang durende discussies: hoe komen fietsers en voetgangers op de beste manier het IJ over? Het tot nu toe laatste plan van de gemeente Amsterdam is een brug van het Java-eiland naar de noordoever van het IJ.

Probleem is dat Rijkswaterstaat zich verzet tegen zo'n brug omdat deze het (binnen)scheepvaartverkeer zou belemmeren. Zoals te doen gebruikelijk is er een commissie ingesteld die het geschil moet oplossen. De commissie moet dit jaar rapport uitbrengen.

Inmiddels is er al weer een nieuw plan. dit maal van de tekentafel van architect Cees Dam, bekend van onder meer de Stopera en de Maastoren in Rotterdam. Het Parool schrijft over dit plan:

Voorstel architect Cees Dam: een Tower Bridge over het IJ

De torens lijken nogal hoog (70 meter), maar zijn minder hoog dan de A'dam Toren, iets meer dan en kilometer daar vandaan. Volgens Dam is de bewoning van de torens een vitaal onderdeel van zijn plan. “Door daar woningen in te maken, kun je de investeringen in de brug terugverdienen. Op die manier kost zo’n brug de stad helemaal niets.” Wat zou het leuk zijn, als daar nu eens sociale huurwoningen in kwamen, maar ik vrees dat ze in een iets duurder segment van de woningmarkt zullen vallen.

Het onderste brugdeel ligt twaalf meter boven het water. “Daarmee is het probleem tussen de stad en Rijkswaterstaat opgelost: binnenvaartschepen kunnen er gemakkelijk onderdoor varen.” (...) Het bovenste brugdeel zou perfect zijn voor toeristen en andere mensen die een uitzicht willen op de stad en het water, meent Dam.
 
Ik vind het best een leuk plan, maar zie ook nadelen. Over de opgang van fietsers naar de brug moet Dam nog nadenken en natuurlijk moeten deskundologen van diverse pluimage zich over het plan buigen en zullen diverse commissies er nog over moten discussiëren, voordat de gemeenteraad zijn fiat geeft. Dan duurt het weer wat langer voor die vaste oeververbinding voor fietsers en voetgangers er komt. En de pontveren van het GVB worden voller en voller.

TOURINGCAR

Hij was in diverse TV-programma's te zien en te horen: de ondernemer die in zijn touringcars maar een beperkt aantal passagiers mag vervoeren. Het kan ook gebeuren dat hij wordt ingeschakeld om NS-passagiers te voeren van A naar B, omdat het treinverkeer is gestremd. Merkwaardigerwijs mag hij met dezelfde touringcars ineens beduidend meer passagiers vervoeren. Wie bedenkt die regels?

Diezelfde touringcarondernemer wees er ook op dat in vliegtuigen relatief veel meer passagiers  vervoerd mogen worden dan in een bus. (Wat is een vliegtuig anders dan een wat groot uitgevallen bus met vleugels?)

Die ondernemer is niet de enige die het een wat merkwaardig verschil vindt. In de Volkskrant las ik: In bus, tram en metro geldt overal de 1,5-meterregel, maar in het vliegtuig niet. De Tweede Kamer snapt daar niks van en eist duidelijkheid.

Eén reden voor die lossere regels voor vliegtuigen is: het luchtverversingssysteem van een vliegtuig neemt de kans op overdracht van het coronavirus voor een heel groot deel weg. In combinatie met andere beschermingsmaatregelen maakt dat de kans op besmetting (zeer?) klein.

Het lijkt hier om een kabinetsbesluit te gaan, waarover geen advies is ingewonnen. Ik noem dat een politiek besluit. Namens het Outbreak Management Team (OMT) schoof RIVM-directeur Jaap van Dissel de vraag in de afgelopen dagen door naar het kabinet: dat had het OMT hierover geen advies gevraagd en daarom heeft het OMT het niet gegeven: ‘In eerste instantie is het aan vliegtuigmaatschappijen om te laten zien dat zij dit op een veilige wijze doen.’ (Onderstreping toegevoegd.)

Minister De Jonge van Volksgezondheid op zijn beurt verwees afgelopen week naar de Europese luchtvaartorganisatie EASA. ‘Die heeft richtlijnen opgesteld op basis van de internationale gezondheidsstandaarden van de wereldgezondheidsorganisatie WHO en het Europees ziektepreventiecentrum ECDC. Vervolgens moet dat door luchtvaartmaatschappijen worden vertaald in protocollen voor de eigen firma.’ (...) In de woorden van GroenLinks-leider Jesse Klaver: ‘De EASA is de branche-organisatie. Dat is een beetje alsof we aan Koninklijke Horeca Nederland vragen hoeveel mensen er in een horecazaak passen.’

Vanaf het moment dat de negatieve economische gevolgen van de coronacrisis duidelijk werd, werden er miljarden in KLM gepompt. Dat betekende tevens steun voor die o zo belangrijke luchthaven Schiphol. Hoe meer vliegtuigmaatschappijen weer met volle vliegtuigen mogen vliegen, hoe beter voor Schiphol. Ik ben geen (luchtvaart)econoom, maar ik kan me daar nog wel het een ander bij voorstellen. Maar ik heb nog veel meer begrip voor die touringcarondernemer, die er niets van snapt en die gewoon zijn huidige aantal touringcars en werknemers wil behouden.

SCHOENMAKER

Marcel Levi is ceo van University College London Hospitals. Daarvoor was hij bestuursvoorzitter van het AMC. Ergens bij Google zag ik dat hij een 'topdokter' wordt genoemd. Met klachten over je gezondheid zou je dus goed terecht kunnen bij Marcel.

Marcel schreef een artikel in Het Parool. Over Covid-19 zeker? Nee, de kop boven het artikel luidde:

President Trump is niet langer de leider van de vrije wereld

Heeft Marcel vernomen dat Trump een ziekte onder de leden heeft die hem verhindert nog langer de leider van de vrije wereld te zijn? Nee  hoor, het is een artikel over de rol van de VS en de president in de wereld.

Het gaat mij deze keer niet om de inhoud van het artikel. Waarom, vraag ik me af, laat je een arts zijn mening geven over geopolitieke zaken? Je vraagt Sigrid Kaag toch ook niet hoe je het beste corona kunt behandelen? Je ziet wel vaker dat mensen denken: als zhij daar zoveel van weet, zal zhij ook wel van andere dingen veel weten. Dat is natuurlijk niet uitgesloten, maar zeker is het ook niet.

Ik herinner me nog dat in de jaren '70-'90 van de vorige eeuw Bob Smalhout een vermaard anesthesist was. Hij was ook hoogleraar anesthesiologie. Na zijn medische carrière werd Smalhout columnist bij De Telegraaf. Hij was ook een graag gehoorde spreker op symposia en congressen van allerlei aard. Dat vond ik toen al vreemd.

Schoenmaker houd je bij je leest.

ZEUREN

De kroegen en terrassen zijn weer open! Je mag buitenshuis weer een biertje drinken. Everybody happy? Nee, natuurlijk niet. We moeten  hier altijd wat te zeuren hebben.

Je kan niet zomaar een kroeg binnenlopen, want iedereen moet een kans krijgen. Je moet dus reserveren en je mag maar een beperkte tijd blijven. Je moet ineens een spontaan ontstaan gesprek afkappen. Wat is er nog leuk aan kroegbezoek?

Wanneer  je uit eten wilt in een enigszins populair restaurant is het verstandig van te voren te reserveren. Daar zijn we al jaren aan gewend.

Wat is er nou zo erg aan het reserveren? Het Parool schrijft: Nederlanders hebben een ‘agendacultuur’, concludeerde het Sociaal en Cultureel Planbureau vorig jaar in het rapport Denkend aan Nederland. Het viel expats op dat het ‘dagelijks leven grotendeels volgens regels en via agenda’s’ verloopt. (...) Je hebt stelletjes die in hun agenda zetten dat ze op vrijdagavond seks hebben. Dikke kans trouwens dat ze het ‘vrijen’ noemen. xxx

Nu we ineens na een week of acht 'onthouding' weer de kroeg in mogen, maar dan op afspraak, zijn we ook ineens een deel van ons nationale erfgoed, onze agendacultuur, vergeten. Zwarte Piet moet kunnen. Vuurwerk moet kunnen. Dus: voor de kroeg reserveren moet kunnen.

INZICHT

Er zijn kwesties, al of niet van morele aard,  waarover je een bepaalde mening hebt gevormd. Na enige tijd is die mening veranderd. Voortschrijdend inzicht noemen we dat.

Een paar dagen geleden bleek tijdens een debat in de Tweede Kamer dat Mark Rutte ook wel eens last heeft van voortschrijdend inzicht. NOS.nl schrijft: Premier Rutte heeft "grote veranderingen" doorgemaakt in zijn standpunt over Zwarte Piet. Hij heeft nu meer begrip voor mensen die zich gediscrimineerd voelen door de zwart geschminkte hulp van Sinterklaas, zo maakte hij duidelijk in een debat in de Tweede Kamer naar aanleiding van de anti-racismedemonstraties in Nederland.

Ik ben direct bereid te geloven dat Mark Rutte het meent als hij zegt dat hij anders is gaan denken over Zwarte Piet en over de gevoelens van discriminatie die deze oproept bij zwarte mensen. Ik vraag me alleen af wanneer hij daarover anders is gaan denken. Hij had daar al mee kunnen beginnen in 2013 n.a.v. een brief van de Verenigde Naties waarin opheldering werd gevraagd over het stereotiepe beeld van Zwarte Piet bij het feest in december. Hij had dan zijn voortschrijdend inzicht met de Nederlandse bevolking kunnen delen in november vorig jaar toen de discussies over Zwarte Piet voor de zoveelste keer losbarstte, maar hij wachtte nog een paar maanden.

Onno Aerden, publicist en communicatieadviseur geeft in Elsevier Weekblad te kennen het recente optreden van Rutte in deze kwestie zeer te waarderen. Ik heb met ontzag geluisterd. Er zijn weinig onderwerpen waarover het Nederlandse volk zo verdeeld lijkt als Zwarte Piet, niet in de laatste plaats door de hevigheid van de protesten van behoudzuchtigen aan de ene kant, en van activistische veranderaars aan de andere kant. Het vergt moed om in dat tumult richting aan te geven. Dan komt het aan op argumentatie die zo verpakt is dat zij herkenbaar is.

Ik denk er iets anders over. Ik vond de opstelling van Rutte in de Tweede Kamer zeker verrassend, maar dat hij zich zo uitsprak in een periode van diverse dagen van protesten tegen racisme en andere vormen van discriminatie vooral populistisch. Hij laat horen wat een belangrijk deel van de bevolking op dat moment graag wil horen.