BANG

Noord-Korea heeft een raket over Japan heen geschoten en vermoedelijk een waterstofbom tot ontploffing gebracht. Al weer een aantal maanden geleden liet Trump weten dat Amerika weer koploper moest worden, qua aantallen kernwapens en op de Noord-Koreaanse provocaties reageert hij met nogal oorlogszuchtige taal. Voor veel mensen is dat gedoe van beide landen aanleiding tot een beetje bang worden, bang voor een kernoorlog.

Ik lig er nog niet wakker van en zorgen maak ik me ook niet. Ik heb de hele Koude Oorlog meebeleefd. Gedurende al die jaren stonden de dichtstbijzijnde 'vijandige' troepen (Rusland, Warschaupact) niet veel verder dan 500 km van mijn bed. Hun raketten zouden binnen enkele minuten na het afschieten op mijn kop kunnen vallen.

De Cubacrisis van 1962 leek de wereld dicht bij een kernoorlog te brengen. Oorzaak was het door Rusland plaatsen van kernraketten in de achtertuin van de VS (Cuba). Dat pikten de VS niet, al vonden die (en de NAVO-bondgenoten) het heel normaal kernraketten in de achtertuin van Rusland (Turkije) te plaatsen. Volgens de publieke opinie in het Westen had president Kennedy door zijn opstelling een kernoorlog weten te voorkomen. Ik was en ben nog altijd van mening dat Chroestjew die oorlog heeft voorkomen door simpelweg 'de wijste' te zijn en het conflict niet op de spits te drijven, door zijn schepen met kernraketten terug te laten keren.

We mogen Noord-Korea een raar land vinden en Kim Yong-un een rare leider, maar als ze slim genoeg zijn om een waterstofbom en langeafstandsraketten te maken, zijn ze ook slim genoeg om te weten dat een kernoorlog geen enkele winnaar oplevert. In Amerika weten ze dat ook. Waarom zouden we bang zijn?

ENGELS

Rint Sybesma, hoogleraar Chinese taalkunde aan de Universiteit Leiden, schreef op 24 juli jl. een opiniestuk in de Volkskrant. Jaarlijks verdwijnen er tientallen talen. Dus geeft het niks als het Nederlands daar over twee à drie generaties ook één van is. Als we tenminste allemaal overschakelen op Engels, betoogt Rint Sybesma. (...) Een van de aanleidingen van mijn stuk (schreef Sybesma op 4 september) was Nederlands en/of Engels? Taalkeuze met beleid in het Nederlands hoger onderwijs, een rapport van de KNAW met duidelijke aanbevelingen: faciliteer de overgang naar het Engels; pas de wetgeving aan waar die de verengelsing in de weg staat, en als de kwaliteit van het onderwijs lijdt onder de Nederlandstaligheid van studenten en docenten, ondersteun dan bijscholing in het Engels. (...) Ik stelde een aantal 'maatregelen' voor die moesten leiden tot de uitfasering van het Nederlands: eerst ban je het Nederlands uit het hoger onderwijs, vervolgens uit het voortgezet onderwijs en zo voort, totdat het Nederlands in geen enkel vitaal deel van de samenleving nog een rol van betekenis speelt. Ik wilde onder de aandacht brengen dat een deel van die maatregelen in feite al genomen is. En het gebeurt nog steeds, zonder enig debat.

Het stuk van 24 juli was ironisch bedoeld. Dat had lang niet iedereen door en ik kreeg dan ook, over ironie gesproken, hatemail en doodsverwensingen van mensen die het eigenlijk roerend met mij eens zijn: ook zij dragen het Nederlands een warm hart toe. (Even los van taalkunde en taalgebruik: hoe gestoord moet je zijn om iemand dood te wensen vanwege zijn opvattingen over taal?)

Mijn Engels is best goed. Al zo'n jaar of vijftig lees ik vrijwel uitsluitend Engelstalige boeken. Ik ben in diverse Engels sprekende landen geweest: Engeland, Ierland, VS en Nieuw-Zeeland. Uiteraard hoorde men al gauw dat ik uit een ander land kwam, maar verschillende keren werd mij gezegd dat men dacht dat ik uit een ander Engelstalig land kwam. Leuk om te horen, maar hoe goed mijn Engels ook is, mijn Nederlands is nog veel beter. Ik  vermoed dat er maar weinig mensen zijn die zich in een tweede taal beter kunnen uitdrukken dan in hun moedertaal. De woordenschat in de moedertaal zal meestal groter zijn dan die in de tweede taal.

Zou inderdaad Nederlands door Engels worden vervangen, dan zou dat voor mij geen probleem zijn, al zal het nog wel even duren en zal ik het niet meemaken. En al is er bij mijn weten nog geen beleid op dit punt, 'we' zij al lekker bezig met die vervanging. Met name de ITC heeft ervoor gezorgd dat talloze Engelse woorden officieel tot het Nederlands zijn gaan behoren. (Ze zijn opgenomen in het 'Groene Boekje'.) Luister naar talkshows en het zal je opvallen hoe vaak deelnemers aan het gesprek Engelse woorden door in hun teksten verwerken. Zap niet weg bij reclameblokken op de tv en het zal je opvallen hoeveel puur Engelse teksten in veel commercials - met name die voor auto's - verwerkt zijn.

Ik ben geen nationalist. Je zult mij niet horen roepen 'Eigen taal eerst.' Ik denk alleen maar dat, als we elkaar willen begrijpen, we ons zo helder mogelijk moeten uitdrukken en het is toch je moedertaal (voor de meesten van ons Nederlands), waarin we ons het helderst kunnen uitdrukken. En laat ons begrip hebben voor landgenoten die in hun eerste levensjaar nog vaak in Turks of Marokkaans zijn toegesproken. De meesten van hen kunnen zich toch voortreffelijk in het Nederlands uitdrukken.

EINDTIJD

Astrologen volgen de bewegingen van de hemellichamen op de voet en ontlenen aan de onderlinge stand van die hemellichamen allerlei (voor hun) wetenswaardigs, met name dat de stand van die hemellichamen invloed heeft op het leven van ons gewone mensen. Er zijn christenen, meestal van het wat fundamentalistische soort, die de stand van de hemellichamen koppelen aan teksten uit de bijbel, in het bijzonder aan teksten uit het boek Openbaringen, maar ook aan het boek van de profeet Ezechiël ontlenen zij veel. Vaak komen zij uit bij het voorspellen van de 'Dag des Oordeels', het 'Einde der Tijden', of hoe ze het ook maar willen noemen.

En jawel, het is weer eens zover. Het Reformatorisch Dagblad wijdt er een uitgebreid artikel aan, onder de kop:
Vergaat de wereld op 23 september?
(...) Al sinds 1850 waren er theologen die beweerden dat er op 23 september 2017 iets bijzonder stond te gebeuren. (...) Een bijzondere samenstand van vier planeten, negen sterren, de maan en de zon in de sterrenbeelden Maagd (Virgo) en Leeuw (Leo) zou exact zo beschreven staan in Openbaring 12:1-2: „En er werd een groot teken gezien in den hemel, namelijk een vrouw, bekleed met de zon, en de maan was onder haar voeten, en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren.”

23 september is inmiddels aardig dichtbij. Maar dat is nog niet het einde, want er komt eerst nog een grote verdrukking van zeven jaar.

Onder de lezers van het Reformatorisch Dagblad zal er zeker een aantal zijn dat geneigd is de voorspellingen te geloven. De krant doet zijn best die lezers ervan te overtuigen dat ze dat beter niet kunnen doen: Is daar nog wat tegen in te brengen? Jazeker, zowel theologisch als astronomisch.

Ik ga hier niet verder in op alle argumenten. Voor niet-gelovigen is dat nauwelijks interessant en gelovigen zijn toch niet zo vatbaar voor wetenschappelijke argumenten. Die geloven wat ze graag willen geloven.

Eén ding vind ik bij dit soort discussies altijd opvallend. Die voorspellers van het einde van de wereld kennen de tekst van de Bijbel meestal van haver tot gort. Waarom besteden zij dan nooit aandacht aan simpele, voor iedereen begrijpelijk tekst van Mattheüs 25:13 waar geschreven wordt over de terugkomst van Jezus en dat zal toch rond de 'eindtijd' zijn. "Wees dus waakzaam, want jullie weten niet op welke dag en op welk tijdstip hij komt." Dat is toch ook het woord van God? Zo gelovig en het toch beter willen weten. Hoe gelovig ben je dan?

BROEIKAS

Wat waren we allemaal blij op 12 december 2015: het Klimaatakkoord van Parijs werd afgesloten. We zouden minder broeikasgassen (met name CO2) de atmosfeer in sturen. Jammer dat Amerika, een van de allegrootste vervuilers, een nieuwe president kreeg die niet zoveel heeft met het klimaat. Nee, dan wij! Nou, dat valt toch wat tegen. In de Volkskrant las ik: In Nederland was in 2016 de uitstoot van broeikasgassen 1 procent hoger dan een jaar eerder. De chemische industrie stootte meer uit en er is meer aardgas verbruikt voor de verwarming van huizen en kantoren. Dat meldt het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS).

Als je vorige week het nieuws een beetje gevolgd heb, weet je dat de opwarming op de Noordpool het snelst gaat. Rond de Noordpool ligt een strook van de aarde die we permafrost noemen, (Permafrost bevindt zich naar schatting onder 20% van de aardse landmassa.) die constant bevroren is. Misschien moeten we zo langzamerhand gaan zeggen 'bevroren was'. Weerman Peter Kuipers Munneke liet zien hoe in het noorden van Canada de permafrost al begint te smelten. Bij het smelten van de permafrost komt heel veel broeikasgas vrij, waaronder methaan. Op de website van het KNMI kun je lezen: "Methaan is na kooldioxide het belangrijkste broeikasgas dat bijdraagt aan de versterking van het broeikaseffect door de mens."

Oké, het is geen fout van ons dat er broeikasgassen in de permafrost zitten. Dat is gewoon de natuur. Maar we zorgen wel zelf voor de CO2-uitstoot, die ertoe leidt dat de permafrost (nog wat verder) gaat ontdooien. Dan wordt het nog wat warmer, gaat er nog wat meer landijs (Groenland!) smelten en wordt het mogelijk tijd onze dijken nog wat op te hogen. Dijken, die ze in Bangladesh ook graag zouden hebben. 

STRAFFEN

Ik behoor niet tot dezulken die je vaak hoort klagen over te lage straffen en hoort pleiten voor zwaardere straffen. Intussen ben ik aan een uitzondering toe.

Voor het eerst sinds jaren is er weer een stijging in het aantal verkeersdoden. Vrij algemeen wordt aangenomen dat dit, zeker voor een deel, te wijten is aan het gebruik van de smartphone tijdens het autorijden. In EenVandaag kwam een vrouw aan het woord die was aangereden door een man die zijn smartphone aan het gebruiken was. Zij is, vanwege een dwarslaesie, de rest van haar leven gebonden aan een rolstoel. De chauffeur kreeg een taakstraf en een half jaar ontzegging van de rijbevoegdheid.

Een rechter in hetzelfde programma legde uit dat bij de straftoemeting rekening gehouden wordt met het feit dat de veroorzaker van de verwonding, hoewel schuldig, bij het gebruiken van zijn smartphone zeker niet de bedoeling had zwaar lichamelijk letsel te veroorzaken.

Er zijn heel  wat mensen die, ten onrechte, denken dat zij autorijden heel goed kunnen combineren met het gebruiken van hun smartphone, maar de overgrote meerderheid weet dat het gevaarlijk is en doet het toch. Natuurlijk is vrijwel niemand er bewust op uit iemand dood te rijden of zwaar te verwonden. Maar vrij veel mensen zijn wel continu bereid het risico te nemen dat toch te doen.

Het moet juridisch mogelijk zijn, denk ik, het nemen van risico gelijk te stellen aan de poging tot doodslag, resp. het toedienen van (zwaar) lichamelijk letsel en daaraan navenante straffen te koppelen. Het voor geruime tijd ontzeggen van de rijbevoegdheid lijkt me ook gepast. In het openbaar vervoer kun je ruimschoots en vrij van gevaar whatsappen en wat je nog meer met je smartphone kan doen.

VOOROORDEEL

Ik ben ook maar een mens, ik heb ook mijn vooroordelen, bijv. dat ik Theo Maassen geen goed cabaretier vind. Gisteravond was hij te zien op NPO 1. Ik besloot mijn vooroordeel weer eens te testen. Al vrij gauw in het begin vertelde hij dat hij zijn baan wel leuk vond omdat hij dan niet met de kinderen bezig hoefde te zijn. "Arbeit macht frei," zei Theo. Die tekst stond boven de ingang van de naziconcentratiekampen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Even later ging het over de schoonouders van Theo. Schoonouders, met name schoonmoeders zij een afgezaagd thema. Maar Theo wilde iets positiefs zeggen. Waarschijnlijk zouden ze in de oorlog joden hebben opgevangen, maar die zouden wel eens gezegd kunnen hebben: "Dan maar Auschwitz." Toen ben ik gestopt.

Ik ben kort vóór de Tweede Wereldoorlog geboren. Ik kan me de Oorlogswinter nog goed herinneren, maar ik heb geen oorlogstrauma. In mijn schooltijd werd uiteraard nog veel aandacht aan de Tweede Wereldoorlog besteed. Ik heb er, ook in mijn jeugd, veel over gelezen. IK heb, in de tijd dat ik op de Kweekschool zat, in de bioscoop een documentaire film over de concentratiekampen gezien, samengesteld uit beelden die de Duitsers zelf maakten en beelden die door de Amerikanen, Russen en Engelsen gemaakt werden bij de bevrijding van de kampen.

Ik weet niet of Theo Maassen die beelden kent. Ik weet niet hoeveel hij van de Tweede Wereldoorlog en van de Holocaust weet. Niet zo veel,vermoed ik, want dan zou hij weten dat er weinig valt te lachen om concentratiekampen en alles wat daarmee samenhangt. Of hij heeft weinig gevoel voor humor. Maar dat wist ik al.

FILMPJE

Het sterft in dit land van muziekfestivals, dus je kan rustig stellen dat jongeren van muziek houden. Er zijn zelfs - echt waar! - jongeren die van klassieke muziek houden en die gaan nog naar het Concertgebouw ook. Er is een vereniging Entrée, volgens Het PAROOL de jongerentak van het Concertgebouw. Die vond het noodzakelijk meer jongeren naar klassieke muziek en het Concertgebouw te lokken. Ze plaatsten op Facebook een filmpje, waarin was te zien was hoe een bladblazer het rokje van een meisje omhoog blies. Hieronder een beeld uit het filmpje, dat jongeren wil enthousiasmeren eens een klassiek concert te bezoeken.

Zouden die jongeren van Entrée nu echt denken dat andere jongeren na het zien van zulke beelden direct naar het Concertgebouw rennen, om kaartjes voor de eerstvolgende voorstelling te kopen? Ik stel me zo voor dat zulke beelden eerder associaties oproepen met een zonovergoten festivalterrein, waar rappers hun best doen, dan met de grote zaal van het Concertgebouw, waar Lieder eines fahrenden Gesellen van Mahler ten gehore worden gebracht.

Het filmpje werd door velen seksistisch bevonden. Ook werd de keuze om het vrouwelijk lichaam als seksueel object te gebruiken om jonge mensen te lokken naar het Concertgebouw, 'walgelijk' genoemd. Ik zou zo ver niet gaan, want dat veronderstelt nog dat Entrée heeft nagedacht. Volgens mij is het te stompzinnig voor woorden.