Gezag

Europees gezag in VN keldert, lees ik in Trouw. Het Amerikaanse gezag keldert nog meer. De Brusselse denktank 'European Council on Foreign Relations' heeft onderzocht hoeveel steun Europese en Amerikaanse resoluties de afgelopen tien jaar ontvingen. Er zijn ruim veertig VN-lidstaten die - bijvoorbeeld als het om mensenrechten gaat - niet langer met de EU meestemmen. Met de VS wordt nog minder meegestemd. De steun voor resoluties van Rusland en China is juist toegenomen.

Die ontwikkeling laat het afnemende gezag van westerse waarden zien, schrijft Trouw. Daar wil ik wel een kanttekening bij plaatsen. Gezag kan om twee redenen worden aanvaard: je onderschrijft uit overtuiging de waarden die de gezagsdrager uitdraagt of je legt je neer bij de waarden die de gezagsdrager jou met harde hand voorschrijft. Eeuwen lang hebben de westerse landen hun waarden aan de rest van de wereld voorgeschreven. Zij hadden de economische en militaire macht dat ongestraft te doen. Wie niet horen wil, moest maar voelen. Het dekolonisatieproces was een eerste stap in de goede richting, al zijn de gevolgen van de westerse overheersing nog steeds terug te vinden in bijvoorbeeld het feit dat één volk, de Koerden, verspreid wonen over diverse staten, omdat 'wij' ergens willekeurig grenzen trokken die 'ons' goed uitkwamen.

Wanneer hier in Nederland een man zijn vrouw en kinderen terroriseert, wordt zeer voorzichtig gekeken of en wanneer daar moet worden ingegrepen. We horen wel eens dat er misschien wat eerder ingegrepen had moeten worden. Maar we vinden het de gewoonste zaak van de wereld om de Afghaanse vrouwen met militair geweld van hun boerka te bevrijden, omdat de taliban vriendjes waren met de mannen die de 'grote witte vader' in Washington tegen de schenen geschopt hadden. We hebben het, met de westerse waarden in de achterzak, de zwarten en kleurlingen in Zuid-Afrika grotendeels zelf laten uitzoeken toen ze opnamen tegen een apartheidsbewind dat westerse waarden zei te verdedigen. Het heeft van ruwweg 1500 tot 2006 geduurd voordat een Indiaan, een vertegenwoordiger van de oorspronkelijke bevolking van Amerika, president van een Amerikaans land werd. Westerse waarden hebben dat 500 jaar lang met succes weten te voorkomen. Zou het zo kunnen zijn dat steeds meer niet-westerse landen vinden dat ze zo langzamerhand genoeg achter de Verenigde Staten en Europa aan hebben gelopen? Waarom zouden ze de landen steunen die hun waarden alleen uitdragen als het toevallig zo uitkomt? Het waren geen Aziatische of Afrikaanse banken die de hypotheekcrisis hebben veroorzaakt.

Ik onderschrijf de zogenaamd westerse waarden grotendeels, maar een normaal denkend en voelend mens weigert ook maar een moment na te denken over waarden die hem opgelegd worden.