Vergissing

Staat het station Amsterdam Centraal op de verkeerde plek? In de Volkskrant las ik: Een 'historische vergissing' zei de Amsterdamse wethouder verkeer Pieter Litjens twee weken geleden over het Centraal Station in zijn stad. 125 jaar geleden kwamen ze er in Amsterdam niet uit. De spoorlijnen naar Amsterdam liepen dood aan de west- en de zuidkant van de stad, en die moesten verbonden worden. Voor het nieuwe station had Amsterdam twee plekken op het oog: waar nu het Vondelpark ligt of meer naar het zuiden, bij de destijds nieuwe wijk de Pijp. Feddes (werkt aan een boek over de geschiedenis van het Centraal Station): "Binnen de stad werd men het niet eens en uiteindelijk hakte het Rijk de knoop door." Dat betekende dat in het IJ een kunstmatig eiland werd aangelegd en daarop kwam het Centraal Station te staan.

Zijn we een prachtig stukje IJ-oever kwijtgeraakt? De stad werd daardoor 'in één klap van het IJ afgesneden', schreef Geert Mak ooit. "Het prachtige aanzicht van de stad, die drie kilometer lange flonkering van masten, kerken en koopmanshuizen, was voorgoed kapot." Hij sprak van 'de grootste stedenbouwkundige vergissing die ooit in de stad gemaakt is'. Je kunt natuurlijk lekker nosatlgisch doen, maar hoeveel schepen met masten doen, afgezien van 'Sail' om de zoveel jaar, het IJ nog aan? Hoeveel schepen komen er überhaupt nog naar het IJ? Af en toe zie ik vanaf de pont zo'n cruiseschip bij de Passengers Terminal. Als je er één gezien hebt, heb je ze allemaal gezien. En waar staan al die kerken waar Mak het over heeft?

Het aardige van de ligging van het Centraal Station is, dat wanneer je het station uitkomt aan de zuidzijde, je direct midden in het historische centrum van Amsterdan zit. De vernieuwingen die de laatste jaren hebben plaatsgehad op het Oosterdokseiland, het KNSM-eiland en het Java-eiland zijn best de moeite waard. En als we het toch over een stedebouwkundige vergissing hebben: het Ibishotel aan de westzijde van het Centraal Station mogen ze wat nij betreft vandaag nog opblazen.