HERDENKEN

Zoals ik hier al eens eerder schreef, o. a. op 26 april 2017, behoor ik tot de laatste generatie, die nog de hele Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Ik werd een klein half jaar voor het begin (1 september 1939) van de oorlog geboren. Van de eerste jaren herinner ik me dus nauwelijks iets. Mij staat nog wel bij dat ons wel eens gewezen werd op een ruimte tussen voor- en achterkamer, tussen het plafond en de bovenkant van de schuifdeuren. De ruimte was geloof ik zo'n anderhalve meter lang en een halve meter breed en diep. Je kon in die ruimte komen via een luik in de erboven gelegen rommelzolder. Ons werd verteld dat mijn vader zich daarin zou verschuilen, mocht hij door de  moffen (ja, zo noemden we de Duitsers toen) gezocht worden. Die kans was, achteraf gezien, niet geweldig groot, want mijn vader deed niets in het verzet en om een of andere reden hoefde hij niet bang te zijn in Duitsland te werk gesteld te worden (Arbeitseinsatz), dus daarvoor hoefde hij zich ook niet schuil te houden. Ik herinner me nog wel goed de hongerwinter, de voedseldroppings, het Zweedse wittebrood en de intocht van de Canadezen die ons bevrijd hadden.

In de kring van mijn familie, vrienden en bekenden (van mijn ouders) ken ik geen personen die in de oorlog slachtoffer zijn geworden. Ik kan dus niet een specifiek persoon herdenken gedurende de  twee minuten stilte vanavond. Redacteur Maurits de Bruijn van de Volkskrant schreef eergisteren:

Laten we juist dit jaar écht herdenken

Nu we op 4 mei noodgedwongen thuisblijven, is dit hét moment om de twee minuten stilte wat bewuster te beleven, betoogt Maurits de Bruijn. Niet als toeschouwer, maar als actieve deelnemer.

De  Bruijn roept op niet op TV te kijken naar de herdenking op de Dam. De 4 mei-herdenkingen hebben twee belangrijke functies. Ze stellen overlevenden en nabestaanden in staat te rouwen en vormen een jaarlijks terugkerend ankerpunt voor educatie en bewustwording over de Holocaust en de oorlogen die sindsdien hebben plaatsgevonden.

Ik ben geen nabestaande en beschouw mezelf ook niet als een overlevende.Weliswaar heb ik de oorlog overleefd, maar dat was niet zo moeilijk. Waar moet ik aan denken vanavond? Ik kijk altijd naar de dodenherdenking op de Dam en naar de bijeenkomst daarvoor in de Nieuwe kerk. Als het aan een aantal bewoners van mijn flat ligt, doe ik dat dit jaar niet. Die nodigen alle bewoners van de flat uit naar de 'zithoek' in de gemeenschappelijke tuin te komen. Daar zal de Last Post gespeeld  worden en na de twee minuten stilte onder begeleiding van vier hoornblazers van de kapel van het GVB het Wilhelmus gezongen worden. Wie de bijeenkomst niet kan/wil bijwonen wordt verzocht het Wilhelmus vanaf het balkon mee te zingen. Op Koningsdag kon dat ook, maar ik heb niets gehoord.

Ik kijk vanavond weer naar de herdenking op de lege Dam.