Taalgebruik

Veel mensen hebben moeite met juist taalgebruik. Met name het schrijven zonder spelfouten wil nog wel eens problemen opleveren. Ik heb daar niet zo'n last van, maar ben geïnteresseerd in alles wat over taal te berde wordt gebracht. In de Volkskrant zag ik een advertentie voor een gratis te downloaden boek van Kees van Kempen onder de titel 'Intuïtief goed spellen Op een nieuwe manier omgaan met de spelling van het Nederlands'. Het is een uitgave van de Volkskrant zelf. Nu is 'boek' in dit verband een wat groot woord. Het is een pdf-bestand van 57 pagina's die doorzeefd zijn met advertenties. Daarom kost het niets.

Wat mij opviel was het woord 'intuïtief' in de titel. Ik heb nu eenmaal het idee dat als je intuïtief met de taal omgaat, je er een behoorlijke rotzooi van kunt maken. Een sub-hoofdstuk heeft als titel 'De spelling is door de wet bepaald'.  Daar kan je met geen intuïtie tegenop. Wat de schrijver dan ook doet is allerlei regels uitleggen, waaraan correct gespeld Nederlands moet voldoen. Het is in feite een wat beter begrijpbare tekst dan die van het 'Groene boekje' en als zodanig kan ik het wel aanbevelen.

Ik heb ook wel een enkel puntje van kritiek. Zo schrijft Van Kempen dat de zin "Ik heb hen een cadeautje gegeven" een taalfout, geen spelfout bevat. "Correct is Ik heb hun een cadeautje gegeven." (Onderstreping toegevoegd.) Vertel er dan ook bij waarom dat zo zou zijn: als het meewerkend voorwerp (derde naamval) is gebruik je hun, is het lijdend voorwerp (vierde naamval), dan gebruik je hen, maar na een voorzetsel gebruik je altijd hen. Zo heb ik het ruim zestig jaar geleden geleerd en een paar jaar later heb ik geleerd dat het een kunstmatig en onzinnig onderscheid is. Hen en hun kun je rustig door elkaar gebruiken. Je hebt daarbij de Taalunie achter je. (Het is natuurlijk wel 'hun zeiden' en niet 'hen zeiden'.)

Elders schrijft Van Kempen dat je een hoofdletter gebruikt bij woorden waarmee we volken aangeven, dus Nederlander, Eskimo, Fries. Daarna schrijft hij: "Maar zigeuner en indiaan hebben een kleine letter omdat dit geen nationaliteiten zijn." Wat krijgt er, volgens Van Kempen, nu een hoofdletter: een volk of een nationaliteit? Dat zijn verschillende zaken. Eskimo moet volgens het 'Groene boekje' inderdaad met een hoofdletter geschreven worden, maar qua nationaliteit zijn Eskimo's Canadezen, Amerikanen, Russen of Groenlanders, zoals de Lappen (mét hoofdletter) Noren, Zweden, Finnen of Russen zijn. Net zo min als zigeuner en indiaan zijn Eskimo en Lap dus nationaliteiten. Fries, Drent, Groninger etc. evenmin; Roma en Sinti ook niet.

Wat is taal toch leuk!
x