Aardig

Zijn mensen aardig? De meeste mensen die ik ken of gekend heb wel. Ook in incidentele ontmoetingen ben ik maar zelden met uitgesproken onaardige mensen geconfronteerd. Maar wat zegt dat allemaal? Ik geloof dat het de dichter Bredero was die schreef: "Al ziet men de lui, men kent ze niet." Veel mensen, waaronder ik, doen zich in het dagelijkse leven wel eens iets anders voor dan ze in werkelijkheid zijn.

In een kort tijdsbestek doen zich in dorpen in Frankrijk en Friesland twee gelijksoortige situaties voor: de ontdekking dat een vrouw een aantal eigen baby's gedood heeft. Er hebben zich in die dorpen vreselijke en (vooralsnog) onbegrijpelijke zaken voorgedaan en het is niet vreemd dat de media daar uitgebreid aandacht aan besteden. Wat ik behoorlijk irriterend aan tv-rapportages vind is dat men - om mij volstrekt onduidelijke redenen - omwonenden of dorpsgenoten naar hun reactie gaat vragen. Je ziet de gemeenplaatsen immers mijlenver van tevoren aankomen. "Niemand had dit verwacht." Laat ik nou altijd gedacht hebben dat het in de gemeente Opsterland in het algemeen en het dorp Nij Beets in het bijzonder tot de geaccepteerde folklore behoort  kinderen vrij kort na de geboorte te doden. Dus vanwaar die geschokte verbazing?

Een andere veel voorkomende reactie, die je ook vaak bij de ontdekking van seriemoordenaars hoort: "Hij was zo'n aardige man. Stond altijd voor je klaar." De vrouw in Nij Beets was een door iedereen gewaardeerde en gerespecteerde tandartsassistente; altijd op tijd op haar werk, een vriendelijk woord voor iedereen and all that jazz. Kortom: een aardige vrouw, misschien wel een bijzonder aardige vrouw. Is ze nu in eens 'Het monster van Nij Beets'?

Gistermiddag konden de inwoners van Nij Beets vragen stellen aan politie en justitie. Daarbij was 'Slachtofferhulp' aanwezig. Ik kan me voorstellen dat inwoners van zo'n kleine gemeenschap 'geschokt' zijn en dat ze daar met getrainde hulpverleners over willen praten. Maar wat willen ze van politie en justitie nog meer weten dan wat er nu bekend is? (Ik schrijf dit voordat de bijeenkomst begonnen is.)

De tandarts voor wie de vrouw werkte wist van haar zwangerschappen en geloofde tot in een laat stadium dat ze draagmoeder was. Bezoekers van de tandartspraktijk feliciteerden haar met haar zwangerschappen. Je mag dus aannemen dat de ouders bij wie ze nog in huis woonde ook wisten dat ze diverse malen zwanger was. Was er geen arts of verloskundige bij de bevallingen aanwezig? Nij Beets wordt in het Friesch Dagblad beschreven als een "hechte gemeenschap". En in die hechte gemeenschap vraagt gedurende acht jaar niemand zich af waar die leuke, aardige vrouw haar vier baby's heeft gelaten? En degenen die dat mogelijk vroegen geloofden, net als de tandarts, dat draagmoederverhaal? Zijn die ouders acht jaar lang niet op zolder geweest en als ze daar wel geweest zijn hebben ze dan nooit opgemerkt dat er weer een koffer stond? Of stonden er altijd al vier koffers die acht jaar lang niet gebruikt hoefden te worden?

Ik weet niet of ik vragen opwerp waar politie en justitie een antwoord op moeten of kunnen geven. Ik vraag me af wat het Friesch Dagblad met een hechte gemeenschap bedoelt. Ik heb trouwens nog nooit de bewoners van een dorp of gehucht zien of horen beschrijven als een stelletje mensen dat als los zand aan elkaar hing. Een dorp schijnt per definitie een hechte gemeenschap te zijn. Ik weet alleen dat een jonge, aardige vrouw opgewekt, accuraat en tot ieders tevredenheid haar werk deed in de wetenschap dat er een toenemend aantal dode baby's die zij ter wereld bracht zich in koffers op zolder bevindt.

Het is niet eigentijds om je druk te maken over daders, maar ik vraag me af hoe die vrouw, als ze kort na haar dertigste uit gevangenschap wordt ontslagen, aan de rest van haar leven begint.
x