Hervorming

Herinner je je nog de euforie in de Verenigde Staten toen Barack Obama tot president werd gekozen? Vast wel, want buiten de VS werd hij zo mogelijk nog enthousiaster ontvangen dan in eigen land. Voor alle duidelijkheid: als ik aan die presidentsverkiezingen had mogen meedoen, had ik ook voor Obama gekozen. Had ik aan de Democratische voorverkiezingen mogen meedoen, dan zou ik voor Hillary Clinton gekozen hebben. Tijdens zijn campagne liet Obama een prachtig gekleurde zeepbel zien, maar het werd mij niet duidelijk wat er nou in die zeepbel zat. "Yes, we can!" was een mooie kreet, maar ik zat me steeds af te vragen: wat kunnen 'we' nou precies?

In Amerika doen ze intussen weer normaal, dat wil zeggen: inmiddels heeft minder dan 50 procent van de bevolking nog vertrouwen in de president. Toegegeven: het zat hem niet mee. Hij werd geconfronteerd met een financiële en economische crisis, die voor een groot deel te wijten waren aan het beleid van zijn Republikeinse voorganger. Het kan nog wel een tijdje duren, maar uit die crises krabbelen we wel weer op. Obama staat nu voor een door hem zelf gekozen uitdaging: de broodnodige hervorming van de veel te dure en voor velen onbereikbare gezondheidszorg en de financiering daarvan. Hier en daar wordt hij erom geprezen dat hij niet een (min of meer) uitgewerkt plan aan het Congres heeft voorgelegd, maar het Congres, waarin zijn eigen partij de absolute meerderheid heeft, heeft gevraagd met zo'n plan te komen. Ik vind dat niet zo sterk, maar dat kan aan mij liggen. In die zeepbel die ik hierboven noemde zat ook een plan voor hervorming van de gezondheidszorg, maar dat was nog redelijk vaag en wat ik er vooral in miste was de financiële onderbouwing. En daarmee staat of valt het hele plan natuurlijk.

De tegenstanders van Obama's plannen, las ik in de Volkskrant, halen de gekste argumenten uit de kast. In een toespraak beklaagde Obama zich over de 'verzinsels' van rechtse groepen, die vrezen dat een nieuwe zorgwet abortus en euthanasie praktisch verplicht zou stellen. Dat soort argumenten kun je nog als belachelijk afdoen, maar veel Amerikanen zijn gevoelig voor het argument dat wat Obama wil lijkt op staatsgezondheidszorg en zelfs socialistische trekjes heeft. 'Socialist' is een van de ergste scheldwoorden die ze in Amerika kennen en zo gauw ze vanuit Washington, D.C., dus op federaal niveau, iets gaan regelen, gaan bij veel Amerikanen de stekels meteen recht overeind staan. Op het internet kwam ik een artikel tegen van ene Clive Tidwell, die zich kandidaat stelt als lid van de Senaat voor Colorado. Wat Obama wil met zijn hervorming van de gezondheidszorg, beschrijft Tidwell als "een bedreiging van het welzijn van Amerikaanse families, een potentieel beletsel van kwaliteitszorg en een verstikking van Amerikaans individualisme door de steeds verder oprukkende bemoeienis van de federale overheid." Hij heeft het, denk ik, niet over het welzijn van de miljoenen Amerikaanse families die niet of onvoldoende tegen de kosten van de gezondheidszorg verzekerd zijn. Desondanks maken de kosten van de gezondheidszorg daar ruim 15% uit van het bruto nationaal product. In Nederland is dat nog altijd onder de 10%. Verhoudingsgewijs betalen de Amerikanen dus veel meer voor hun gezondheidszorg dan wij.

Obama heeft er nog een probleem bij. In het Nederlandse parlement is 'fractiediscipline' heel gewoon: vrijwel altijd stemt een fractie als één blok. Het komt niet vaak voor dat een fractielid anders stemt dan de fractie. Zhij moet dat dan ook uitvoerig beargumenteren. Een heel enkele keer komt het voor dat alle fracties gezamenlijk een onderwerp tot 'vrije kwestie' verklaren, waarbij iedereen naar eigen geweten mag stemmen. Als ik me goed herinner was dat het geval bij de euthanasiewetgeving. In Amerika is het heel gebruikelijk anders te stemmen dan de rest van de fractie. Dat heeft (ook) te maken met het kiessysteem. Nederlandse parlementariërs vertegenwoordigen een partij en daarmee een ideologie. Amerikaanse Congresleden vertegenwoordigen de bevolking van een staat (in de Senaat) of van een duidelijk omschreven district (in het Huis van Afgevaardigden). Kiezers kijken niet zozeer naar de ideologie van een partij, maar naar de opvattingen van 'hun' kandidaat. Een politicus die herkozen wil worden kan maar beter doen wat zijn/haar kiezers willen, anders kan zhij die herverkiezing wel vergeten. Simpel gezegd betekent dat: een Congreslid dat een 'rijke' staat of 'rijk' district vertegenwoordigt, of zhij nu Republikein of Democraat is, krijgt van zijn achterban te horen dat hij tegen die hervormingen moet zijn, want het gaat hun geld kosten. Zij moeten meebetalen voor anderen en dat is 'socialistisch'. Of los van alle financiële overwegingen: het vergroot de macht van Washington, D.C.

De hervorming van de gezondheidszorg is, ondanks de absolute meerderheid van zijn partij in het Congres, zeker geen gelopen race voor Obama. Sterker nog: ik vrees dat hij niet eens de eindstreep haalt. No, you can't!
x