Blijvertjes

Een achtergrondartikel in Trouw begint met de kop dat Wilders past in de traditie van Troelstra. De Fransen zouden zeggen: "Bien étonnés de se trouver ensemble." Het complete rijtje is dan: Troelstra, Van Mierlo, Marijnissen, Fortuyn en Wilders. De PVV past in de lange Nederlandse politieke traditie de barricades van het Binnenhof te bestormen en na succes niet meer te vertrekken.

Het beeld dat Trouw schetst zou ik toch wat willen nuanceren. De partij van Troelstra, de SDAP, is via opvolger PvdA een blijvertje geworden. Maar Wouter Bos zal eerder de barricades van het Binnenhof verdedigen dan die bestormen.

D66 is ook een blijvertje, maar redt het niet zonder charismatisch leider: ooit had de partij 24 zetels in de Tweede Kamer, nu zijn het er 3 en is het één man, Alexander Pechtold, die de aanhang weer weet te vergroten. Barricades worden niet meer bestormd. Bestuurlijke vernieuwing is geen issue meer.

De SP is niet de schrik van het Binnenhof, maar de schrik van de PvdA. Haar werkelijke aanhang (de gelegenheids/proteststemmers dus niet meegerekend) bestaat uit voormalige communisten en sociaaldemocraten, zoals ik, die de verdediging en behartiging van de belangen van de zwakkeren in onze samenleving niet meer toevertrouwen aan de PvdA. Het succes van de SP bij de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer was te danken aan een charismatisch leider en veel proteststemmen. De huidig opiniepeilingen, rond de 15 zetels, geven naar mijn mening een reëel beeld van de huidige en constante aanhang van de SP.

Het zal nooit met zekerheid gezegd kunnen worden wat er van de partij van Fortuyn geworden zou zijn als hij niet vermoord was. Hij was wel een barricadebestormer, maar zijn volgelingen hadden geen duidelijk beeld van wat ze moesten doen toen ze eenmaal over de barricaden heen waren gewalst. Zij kwamen met 26 mensen in de Tweede Kamer, maar dat waren geen blijvertjes.

Nu is Geert Wilders bezig de bres die hij in de Haagse barricaden geslagen heeft te verbreden. Virtueel staat hij nu op 24 zetels, evenveel als D66 er ooit had, één minder dan de SP er nu heeft en 2 minder dan dan LPF er ooit had. Met de LPF heeft de PVV een belangrijk kenmerk gemeen: het ontbreken van een ideologische basis. D66 heeft wel zo'n basis, ze is liberaal, maar werd toch altijd meer geassocieerd met haar 'kroonjuwelen' dan met haar ideologie.

De blijvertjes in de Nederlandse politiek hebben alle een herkenbare ideologische basis: christelijk, socialistisch of liberaal. Geen enkele van deze drie hoofdstromingen zal ooit, althans niet in de voorzienbare toekomst, alleen de politieke dienst kunnen uitmaken. Er zullen steeds coalities gevormd worden en naar gelang van het succes daarvan zal de een wat groter worden, de ander wat kleiner. Daarnaast zijn er af en toe oprispingen van (groepen) mensen die het 'anders' willen of slechts een enkel programmapunt hebben. De Boerenpartij en de snel weer verdwenen ouderenpartijen waren daar voorbeelden van. Een fusie van VVD en D66 zou tot een serieus te nemen sociaal-liberale partij kunnen leiden. Een fusie van PvdA, SP en GroenLinks zou de grootste partij van Nederland opleveren met een weer herkenbaar links 'smoel'. De ChristenUnie en de SGP zullen zelfs door God niet in de armen van het CDA gedreven kunnen worden. Er zijn dierenliefhebbers en -activisten genoeg om de Partij voor de Dieren nog een tijdje in stand te houden. En dan zal er altijd weer een nieuwe Fortuyn, of een nieuwe Wilders opstaan: tegen dit of vóór dat, trots op Nederland of de pest aan de islam. Ze komen en ze gaan weer.
x