Stik

Het komt wel eens voor dat iemand in zijn werk iets heel goed doet, veel beter dan je redelijkerwijs van die persoon zou mogen verwachten. Zo'n persoon geef je dan een (financieel) extraatje, een gratificatie, of een bonus. Daar kan iedereen mee leven, zolang voor iedereen duidelijk is dat er echt een bijzondere prestatie is verricht.

Ik heb lang bij de overheid gewerkt en ook bij de overheid worden van tijd tot tijd gratificaties verstrekt. Daar werd vaak heel raar mee omgesprongen. Een reden kon zijn: "Hij of zij zit al zo lang op zijn/haar maximum. Laten we eens wat extra's doen." Of de betrokkene meer had gedaan dan gewoon normaal zijn/haar werk was niet van belang. Er werd ook wel geredeneerd: "Vorig jaar zijn de gratificaties vooral bij die afdeling of dat bureau terecht gekomen. Laten we eens kijken wie er nu 'aan de beurt' is." De redenen voor gratificaties werden er dan wel bij verzonnen. Ze hadden vaak weinig of niets met een bijzondere prestatie te maken.

Zelfs topmanagers in het bedrijfsleven kunnen boven zichzelf en de verwachtingen van aandeelhouders en alle medewerkers uitstijgen. In "Frank van Wezels Roemruchte Jaren" van A.M. de Jong, dat speelt in ons leger tijdens de Eerste Wereldoorlog, zegt op een bepaald moment een beroepsluitenant (ik citeer uit mijn hoofd): "Als iemand per ongeluk een keer een pluim verdient, steek die dan ook in zijn reet." M.a.w.: het kán voorkomen dat een topmanager een bonus verdient en terecht ontvangt.

Bij de ING gaan ze volgens plan in april een nieuwe CFO (Chief Financial Officer) benoemen, ene Patrick Flynn. Patrick heeft dus nog helemaal niets voor de ING gedaan, maar hij is zo heel enorm goed dat hij een STARTbonus krijgt. (Voor de zoveelste keer zeg ik nog maar eens dat de crisis bij de banken is veroorzaakt door hoogbetaalde CEO's en CFO's die met bonussen werden oveladen omdat ze heel erg goed waren.) Het kan me niets schelen of die bonus voor Patrick één miljoen of één euro waard is. Het kan me niets schelen dat die bonus gegeven wordt door een bedrijf dat met een staatssteun van miljarden euro's op de been gehouden wordt. Ik verbaas me nergens meer over en alles went. Ik verbaas me ook niet meer over Lodewijk de Waal die, namens de overheid, commissaris moet gaan worden bij de ING. Die weet nog niet of hij zijn vetorecht zal gebruiken om die startbonus te blokkeren. Die heel goede Patrick krijgt een salaris van ruim 600.000 euro, maar hij loopt wel een bonus bij zijn vorige werkgever mis, omdat hij, denk ik dan, niets liever wil dan ING uit het slop halen. Ja, als commissaris kijk je wat anders tegen dingen aan dan als vakbondsman.

De komende tijd zullen mensen hun baan verliezen. Ze zullen misschien elders voor een lager salaris moeten gaan werken. Geen werkgever zal geïnteresseerd zijn in wat ze zijn misgelopen door verandering van baan. Patrick, die toch al niet op een houtje hoefde te bijten, verandert geheel vrijwillig van baan. Hij krijgt een niet onaardig salaris, maar dat extraatje wil hij niet mislopen. "Wil de ING dat alsjeblieft overnemen? Ik ben heel er goed en ik ga heel hard mijn best doen." Volgens mij is er (met dank aan Multatuli) maar één goed antwoord mogelijk op de wens van Patrick: "Stik in je bonus en verdwijn."