Moment

Zeg 'Paul de Leeuw' en je denkt al gauw aan mensen met een verstandelijke handicap. Daar gaat hij altijd op zo'n leuke, 'gewone' manier mee om. Neem nou die keer dat hij zich door Ita laat 'dwingen' met haar in een ponykoets te rijden. Ita heeft ook nog eens het syndroom van Down en dat maakt haar extra schattig. Want ze is bepaald niet op haar mondje gevallen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze gebeurtenis door het Nederlandse publiek gekozen werd in de top drie van 'TV-momenten van het jaar 2008'. Een echte vakjury koos uit die drie 'Paul en Ita en pony' tot HET tv-moment.

Ik heb die tv-uitzending niet gezien, alleen al omdat ik wel weer eens iets wil zien waar Matthijs van Nieuwkerk niet in voorkomt. Het was ook zo'n programma dat nergens over gaat. Een stel 'vakmensen' - neem ik aan - kiest op onduidelijke gronden uit alle tv-beelden van het jaar 2008 er tien. Uit die tien mag 'het grote publiek' er dan drie kiezen. Dan mogen weer vakmensen kiezen uit: 'Paul met leuke mongool', 'Ella Vogelaar die haar mond houdt' en 'enge Joran van der Sloot'. Dat kun je nauwelijks spannend noemen. Maar als ik de Volkskrant moet geloven, vond Matthijs die keuze 'een grote verrassing'. Zegt dat nou iets over de keuze van die vakmensen of zegt dat iets over Matthijs?

Maar goed, het publiek kan dus geen genoeg krijgen van 'Paul met mensen met een verstandelijke handicap'. Paul zet die mensen op de kaart, zullen we maar zeggen. Maar hoe gaat het publiek om met mensen met een verstandelijke handicap als Paul toevallig niet een keer in de buurt is? Stel: je kunt bij Albert Heijn de pindakaas niet vinden. Je ziet zo'n blauwe jas en je loopt erop af. Blijkt de jonge vakkenvuller het syndroom van Down te hebben. Zou die weten waar de pindakaas staat? Kun je hem dat wel vragen? Ja, dat kun je hem vragen en er is een dikke kans dat hij je feilloos aanwijst waar die pindakaas te vinden is. De kans is alleen niet niet zo groot dat je die verstandelijke gehandicapte op die plaats tegenkomt. In het bedrijfsleven zijn werkzaamheden genoeg die een verstandelijk gehandicapte zonder enig probleem competent kan uitvoeren, maar er zijn helaas weinig werkgevers die ze die kans op normaal werk in een normale werkomgeving willen geven. Met enige vertedering naar een verstandelijke gehandicapte in een tv-show kijken is niet zo moeilijk, maar hoe reageren veel 'genieters' als een kind met het syndroom van Down bij hun 'normale' kind in de klas komt zitten? Hoe reageren ze op een verstandelijke gehandicapte collega?

Wat was er nou leuk aan Ita? Wat ze deed of zei? Of dat ze dat 'als verstandelijk gehandicapte' deed en zei? Ze deed wat ieder meisje van haar leeftijd in een ballorige of nukkige bui zou kunnen doen. Ze deed normaal. Ze wilde haar zin hebben. Zet in haar plaats een willekeurig 'normaal' meisje en geen vakmens had dit tv-moment in de lijst met de beste tien opgenomen. Het is te gênant voor woorden dat een fragment uit een tv-show waarin normaal gedrag wordt voorgesteld als iets bijzonders, in feite geëxploiteerd wordt, tot HET tv-moment van een heel jaar wordt uitgeroepen. Die 'verschillige' omroep zou zich moeten doodschamen.

Nu ik toch over tv bezig ben: gisteravond heb ik ook niet gekeken naar 'Boer zoekt vrouw extra' van de Katholieke Radio Omroep die vast net zo verschillig is als die verenigde arbeiders. Even aangenomen dat het boeiend is te kijken naar agrariërs die graag een partner willen, is het nou echt nodig zendtijd te gebruiken om zo'n thema tot in het oneindige uit te melken?