BEDELSTAF

In democratische rechtsstaten is meestal sprake van de trias politica, de scheiding van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. In Nederland is daar zeker sprake van. Je zal een minister of parlementariër niet gauw een oordeel horen geven over een gerechtelijke uitspraak en al helemaal niet zolang een zaak nog 'onder de rechter' is.

De VS wordt ook nog altijd beschouwd als een democratische rechtstaat beschouwd, maar hoe zit het daar eigenlijk met de trias politica? Het hoogste rechtsorgaan in de VS is het Supreme Court, dat bestaat uit een Chief Justice, zeg maar de voorzitter, en acht andere leden. Zij worden, voor het leven, benoemd door de Senaat op voordracht van de president. Vergelijkbaar met het Supreme Court is onze Hoge Raad der Nederlanden, maar anders dan het Supreme Court mag de Hoge Raad wetgeving niet aan de Grondwet toetsen. (Artikel 120 van de Grondwet: De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en verdragen. Ooit heeft Femke Halsema als Tweede Kamerlid een initiatiefwetsvoorstel ingediend om dat toetsingsrecht wel mogelijk te maken. Het voorstel is inmiddels ingetrokken.)

Omdat het Supreme Court wetgeving wel aan de Grondwet mag toetsen begint het verdacht veel te lijken op een onderdeel van de wetgevende macht. Presidenten kijken bij hun voordracht voor leden van het Supreme Court dan ook nauwkeurig naar de politieke, maatschappelijke en godsdienstige opvattingen van mogelijke kandidaten.

Typerend voor het Amerikaanse Systeem is wat ik las in de Volkskrant: Het ministerie van Justitie diende donderdag een verzoek in de hele Affordable Care Act, zoals Obamacare officieel heet, ongeldig te verklaren. Volgens het ministerie is de wet, die tientallen miljoenen Amerikanen aan een ziektekostenverzekering heeft geholpen, in strijd met de grondwet sinds het vorige Congres de boete op onverzekerd zijn heeft afgeschaft. Daarmee is volgens hen de verzekeringsplicht komen te vervallen.

Trump heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij de Obamacare driemaal niks vond. Dat is uiteraard zijn goed recht, maar een democratische regeringsleider zal zijn andere inzichten langs parlementaire weg proberen te verwezenlijken, m.a.w. hij dient een wetsvoorstel in om de bestaande wetgeving te wijzigen of af te schaffen. Dan moet hij wel minimaal 218 leden van het Huis van Afgevaardigden en 51 leden van de Senaat achter zich krijgen. Ja, negen leden van het Supreme Court overtuigen is misschien iets gemakkelijker.

Het is ook tekenend voor Trump dat hij met afschaffing van Obamacare komt tijdens het hoogtepunt van de coronapandemie, die in de VS al tot zo'n 2,5 miljoen bevestigde besmettingen heeft geleid en meer dan 125.000 doden. Dat zal dus tot heel wat ziekenhuisopnamen hebben geleid. Dan zit je redelijk goed als je op basis van Obamacare verzekerd bent. Er zijn echter nogal wat Amerikanen via hun werkgever verzekerd tegen ziektekosten. Vanwege corona zijn veel van hen hun baan kwijt en daarmee hun verzekering.

Ik ben dit jaar al tien keer op bezoek geweest bij een van de poliklinieken van het BovenIJ ziekenhuis. Er liggen inmiddels al weer vijf bezoeken vast. In december vorig jaar ben ik nog een paar dagen opgenomen geweest. Onder een ziektekostenverzekering à la Trump zou ik al dood zijn of aan de bedelstaf zijn geraakt.

Voor Trump c.s. is Obamacare een schoolvoorbeeld van socialisme. Ik vermoed dat er in ons land veel liberalen zijn die best blij zijn met onze 'socialistische' zorgverzekering.