RECHTSTREEKS

Het is al vaak gezegd, maar je hoort het wat vaker als er weer eens verkiezingen voor de Eerste Kamer op komst zijn: schaf die Eerste Kamer toch af. De bedoeling is niet dat daar politiek bedreven word, maar dat nieuwe wetten vooral beoordeeld worden op hun kwaliteit. Nu het ernaar uitziet dat de huidige coalitie haar (kleine) meerderheid in de Eerste Kamer gaat verliezen, wordt ervan uitgegaan dat de politieke macht van de Eerste Kamer groter wordt. Dat betekent niet dat de Eerste Kamer meer bevoegdheden krijgt, maar dat oppositiepartijen in de Tweede Kamer tegen de coalitie zeggen: 'Jullie krijgen alleen onze steun in de Eerste Kamer, als je hierin de Tweede Kamer aan die en die wensen van ons tegemoet komt.

Ik zou er wel voor zijn de Eerste Kamer niet meer, zoals nu, getrapt te laten kiezen door Provinciale Staten, maar net als de Tweede Kamer rechtstreeks door de Nederlandse kiezers, maar niet op dezelfde manier. Ik zou de voorkeur geven aan het Amerikaanse systeem. In het Huis van Afgevaardigden, die elke twee jaar gekozen worden, krijgt elke staat een aantal zetels gerelateerd aan de bevolkingsomvang. Californië, de grootste staat, mag 53 (van de 435) leden kiezen, Alaska, Delaware, Montana, North Dakota, South Dakota, Vermont en Wyoming ieder slechts één. In de Senaat krijgt iedere staat twee zetels, Californië met 39.536.653 inwoners dus evenveel als Wyoming met minder dan 600.000 inwoners.

Leden van de Senaat worden voor zes jaar gekozen. Elke twee jaar wordt één derde deel van de  senaat vernieuwd. Het kan gebeuren, zoals nu het geval is dat Huis en Senaat andere meerderheden hebben. Nu hebben in het Huis van afgevaardigden de Democraten de meerderheid, in de Senaat de Republikeinen. Zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat, mogen nieuwe wetsvoorstellen amenderen. Dat kan ertoe leiden dat beide Huizen verschillen versies aannemen. Dan gaan beide Huizen met elkaar in overleg om tot één versie te komen.

Het lijkt mij een goed idee de Eerste Kamer samen te stellen met een gelijk aantal ( bijv. zes) leden per provincie. Zuid-Holland (3.646.010 inwoners per 1-1-2018) zou dan net zo veel stemmen hebben als Zeeland (382.304 inwoners). De verhouding tussen de Randstad (Noord- en Zuid-Holland en Utrecht, 7.807.710 inwoners) en de rest van Nederland (9.373.374 inwoners) zou wat evenwichtiger zijn.  Momenteel woont meer dan 50% van de leden van de Tweede Kamer in de Randstad. Vertegenwoordigers van een provincie moeten dus ook echt in die provincie wonen.  In zo'n ander model Eerste Kamer zouden de problemen van Groningen wellicht wat meer aandacht krijgen dan in de huidige Tweede Kamer. De leden van de Eerste Kamer zouden in dit systeem wellicht meer op persoonlijke kwaliteiten dan op politieke achtergrond  worden gekozen. (Ze zouden wat dichter bij hun kiezers staan en beter benaderbaar.) Je zou ook nog iedere provincie in zes kiesdistricten kunnen verdelen, waarbij ieder district zijn eigen vertegenwoordiger kiest.

Als Eerste en Tweede Kamerleden op verschillen momenten gekozen worden, is een er grotere kans dan nu dat er verschillende meerderheden in beide Kamers zijn. Lijkt me niet zo slecht om meer draagvlak voor de politiek te krijgen.