ENGELS

Rint Sybesma, hoogleraar Chinese taalkunde aan de Universiteit Leiden, schreef op 24 juli jl. een opiniestuk in de Volkskrant. Jaarlijks verdwijnen er tientallen talen. Dus geeft het niks als het Nederlands daar over twee à drie generaties ook één van is. Als we tenminste allemaal overschakelen op Engels, betoogt Rint Sybesma. (...) Een van de aanleidingen van mijn stuk (schreef Sybesma op 4 september) was Nederlands en/of Engels? Taalkeuze met beleid in het Nederlands hoger onderwijs, een rapport van de KNAW met duidelijke aanbevelingen: faciliteer de overgang naar het Engels; pas de wetgeving aan waar die de verengelsing in de weg staat, en als de kwaliteit van het onderwijs lijdt onder de Nederlandstaligheid van studenten en docenten, ondersteun dan bijscholing in het Engels. (...) Ik stelde een aantal 'maatregelen' voor die moesten leiden tot de uitfasering van het Nederlands: eerst ban je het Nederlands uit het hoger onderwijs, vervolgens uit het voortgezet onderwijs en zo voort, totdat het Nederlands in geen enkel vitaal deel van de samenleving nog een rol van betekenis speelt. Ik wilde onder de aandacht brengen dat een deel van die maatregelen in feite al genomen is. En het gebeurt nog steeds, zonder enig debat.

Het stuk van 24 juli was ironisch bedoeld. Dat had lang niet iedereen door en ik kreeg dan ook, over ironie gesproken, hatemail en doodsverwensingen van mensen die het eigenlijk roerend met mij eens zijn: ook zij dragen het Nederlands een warm hart toe. (Even los van taalkunde en taalgebruik: hoe gestoord moet je zijn om iemand dood te wensen vanwege zijn opvattingen over taal?)

Mijn Engels is best goed. Al zo'n jaar of vijftig lees ik vrijwel uitsluitend Engelstalige boeken. Ik ben in diverse Engels sprekende landen geweest: Engeland, Ierland, VS en Nieuw-Zeeland. Uiteraard hoorde men al gauw dat ik uit een ander land kwam, maar verschillende keren werd mij gezegd dat men dacht dat ik uit een ander Engelstalig land kwam. Leuk om te horen, maar hoe goed mijn Engels ook is, mijn Nederlands is nog veel beter. Ik  vermoed dat er maar weinig mensen zijn die zich in een tweede taal beter kunnen uitdrukken dan in hun moedertaal. De woordenschat in de moedertaal zal meestal groter zijn dan die in de tweede taal.

Zou inderdaad Nederlands door Engels worden vervangen, dan zou dat voor mij geen probleem zijn, al zal het nog wel even duren en zal ik het niet meemaken. En al is er bij mijn weten nog geen beleid op dit punt, 'we' zij al lekker bezig met die vervanging. Met name de ITC heeft ervoor gezorgd dat talloze Engelse woorden officieel tot het Nederlands zijn gaan behoren. (Ze zijn opgenomen in het 'Groene Boekje'.) Luister naar talkshows en het zal je opvallen hoe vaak deelnemers aan het gesprek Engelse woorden door in hun teksten verwerken. Zap niet weg bij reclameblokken op de tv en het zal je opvallen hoeveel puur Engelse teksten in veel commercials - met name die voor auto's - verwerkt zijn.

Ik ben geen nationalist. Je zult mij niet horen roepen 'Eigen taal eerst.' Ik denk alleen maar dat, als we elkaar willen begrijpen, we ons zo helder mogelijk moeten uitdrukken en het is toch je moedertaal (voor de meesten van ons Nederlands), waarin we ons het helderst kunnen uitdrukken. En laat ons begrip hebben voor landgenoten die in hun eerste levensjaar nog vaak in Turks of Marokkaans zijn toegesproken. De meesten van hen kunnen zich toch voortreffelijk in het Nederlands uitdrukken.