Wildernis

Een citaat uit Trouw: Het woord 'wildernis' heeft in 2013 de discussies over natuur en natuurbeheer gedomineerd. En dat komt ontegenzeggelijk door het succes van de speelfilm 'De Nieuwe Wildernis' over de Oostvaardersplassen, die inmiddels meer dan 700.000 mensen naar de bioscoop wist te trekken. Volgens mij gaat het hier niet om een speelfilm, maar om een documentaire, die de hemel werd ingeprezen. Hij zou een vergelijking met de bekende natuurseries van de BBC met glans kunnen doorstaan. De film heb ik niet gezien, maar wel de eerste twee delen van de tv-serie die van het beschikbare materiaal is gemaakt. Ik heb ook vrij veel van die BBC-documentaires gezien en eerlijk gezegd vind ik die een stuk indrukwekkender dan 'De nieuwe wildernis'. Een cheetah die  een gnoe vangt is nu eenmaal boeiender dan een vos die een jonge grauwe gans vangt.

Over de Oostvaardersplassen heb ik al eens eerder geschreven. Een wildernis is het, volgens mij, absoluut niet. De vogels zijn daar, dacht ik, helemaal uit zichzelf gekomen. De meeste vossen en herten misschien ook wel, maar de runderen en paarden zijn daar door de mens gebracht. De konik, dat paard(je), komt in Polen en Wit-Rusland in het wild en min of meer gedomesticeerd voor. Het heckrund is een rund dat (door de gebroeders Heck) is gefokt door kruising van diverse andere rundersoorten, met als doel de oude oeros terug te brengen. De Oostvaardersplassen zijn net zoveel wildernis als Jurassic Park, maar minder gevaarlijk.

Hoewel, volgens Trouw, natuurorganisaties steeds meer gebieden ineens 'wildernis' gaan noemen, hebben we in Nederland natuurlijk nergens meer gebieden die ook maar enigszins op een wildernis lijken. Ook de Oostvaardersplassen worden 'beheerd' en dat beheer is van tijd tot tijd zelfs onderwerp van politieke discussie: Wel of niet bijvoeren? Wel of niet dode beesten opruimen? De grote natuurorganisaties hebben het succesvolle begrip massaal ingezet in hun eigen marketingcampagnes. Bij Staatsbosbeheer bijvoorbeeld is de wandelroute Apemeer van 4,2 kilometer plotseling een 'wilderniswandeling' geworden, maken de lichtjeswandelingen in deze donkere dagen opeens onderdeel uit van de 'winterse wildernis' en valt zelfs het midwinterhoornblazen in de Schoorlse duinen onder dit thema, terwijl dat tafereel doorgaans toch een iets andere uitstraling heeft.

Al een aantal jaren geleden las ik op een website van een bedrijf in de recreatiesfeer iets over 'avontuurlijke' vakanties in Nederland. Voor avontuur moet je hier met een fiets of brommer over de snelweg gaan rijden. Een wandeling over de vluchtstrook zal ook best avontuurlijk zijn. Het 'wildste' dier dat je hier kunt tegenkomen is het everzwijn, maar in de 'wildernis' van de Oostvaardersplassen heb ik hem niet gezien.

Het is best een aardige film en we hebben er nu eenmaal af en toe behoefte aan onszelf geweldig te vinden en een hype is natuurlijk ook nooit weg.
x