Opheffen

 Als het aan het bureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ligt, worden de twaalf provincies, de 430 gemeenten, de 27 waterschappen en de Rotterdamse en Amsterdamse deelgemeenten als bestuurslagen opgeheven. In plaats daarvan wordt Nederland verdeeld in ongeveer 30 regio's (die je ook gemeenten kunt noemen), die al die taken gaan uitvoeren die nu door die afzonderlijke bestuurslagen worden uitgevoerd. Dat levert niet alleen een besparing van enkele miljarden op, het maakt ook een eind aan het elkaar voor de voeten lopen van de diverse bestuursorganen. Veel gemeenten zijn te klein om specifiek gemeentelijke taken, zoals de GGD of het openbaar vervoer, zelfstandig uit te voeren. Dus gaan ze met omringende gemeenten samenwerken. Zo ontstaat een lappendeken van allerlei samenwerkingsvormen en worden beslissingen genomen waar de gewone burger totaal geen zicht op heeft. Zo zijn er bij het openbaar (bus- en tram)vervoer in en rond Amsterdam diverse vervoersmaatschappijen betrokken. Alle dienstregelingen en routes moeten een beetje op elkaar afgestemd zijn. Daarover wordt beslist door het bestuur van de 'Stadsregio Amsterdam', waarin 27 gemeenten samenwerken. Maar voor de politie werkt Amsterdam weer samen in de politieregio Amsterdam-Amstelland, waarin zes gemeentes samenwerken. Dus reizen bestuurders en ambtenaren voortdurend heen en weer om allerlei overleggen bij te wonen, waar allerlei besluiten worden genomen. Veel van die besluiten moeten weer goedgekeurd worden door het provinciaal bestuur dat zo zijn eigen ideeën heeft. Dan moet er weer overlegd worden.

Op 8 juni a.s. besluiten alle 430 gemeenteraden of ze het in principe met de ideeën van VNG eens zijn. Ik ben bang dat er geen meerderheid voor te vinden zal zijn. Van die 430 gemeenten heeft 64% minder dan 30.000 inwoners (40% heeft er minder dan 20.000). Op grond van twintig jaar ervaring als provinciaal ambtenaar weet ik dat veel kleine(re) gemeenten lijden aan de 'Bigbrotherfobie': de angst om in een samenwerkingsverband overvleugeld te worden door de grootste gemeente, vaak 'kerngemeente' genoemd. Die angst - van inwoners en dus van gemeenteraadsleden - wordt alleen maar groter als ze worden opgeheven. Hebben 'ze' daar in het verre gemeentehuis wel voldoende oog voor die specifieke en aardige eigenschappen van 'ons' dorp?

Iedereen wil minder ambtenaren en minder ambtenarij. Het VNG-plan is naar mijn idee een goede stap in die richting. Maar het gaat niet door: we nemen die overbodige ambtenaren graag voor lief als het onze eigen ambtenaren zijn.
x