Signaal

De vacature in Amsterdam heeft weer eens een discussie losgemaakt: is het na ruim 700 jaar niet eens tijd dat onze hoofdstad voor het eerst een burgermoeder i.p.v. een burgervader krijgt? Dat roept ook andere vragen op, zoals: is de sekse van de nieuwe burgemeester belangrijker dan de politieke kleur? Of: liever een geschikte vrouw dan een nog iets geschiktere man?

Ik behoor nog tot een generatie mannen die met de neus op het feit gedrukt moesten worden dat vrouwen meer rechten hadden dan het aanrecht, dat 'moeder' en 'huisvrouw' niet de enige functies waren die vrouwen konden uitoefenen en dat vrouwen die toch in het arbeidsproces terecht kwamen, omdat ze geen vrouw en moeder waren (dus 'juffrouw'), daar dezelfde functies konden uitoefenen als mannen en daar hetzelfde salaris voor moesten krijgen.
Vanaf de tijd dat ik naar de kleuterschool ging totdat ik het ouderlijk huis verliet liep ik vrijwel dagelijks vier keer langs het standbeeld dat je hiernaast ziet. Het staat op het kruispunt van Churchilllaan en Waalstraat. Het is vervaardigd door kunstenaar/verzetsheld Gerrit van der Veen en is opgericht ter ere van Wilhemina Drucker. Eind zestiger jaren van de vorige eeuw was zij de naamgeefster van de actiegroep 'Dolle Mina'. Pas toen kwam ik erachter dat zij tegen het einde van de negentiende eeuw de oprichtster was van de 'Vrije Vrouwen Vereeniging'.

Begin zeventiger jaren werkte ik bij de Ziekenfondsraad. Daar werd toen besloten dat vrouwelijke werknemers, getrouwd of niet, allemaal met 'mevrouw' (of desgewenst met de voornaam) zouden worden aangesproken. Ik zat met een vrouwelijke collega op een kamer. Kort na de invoering van de nieuwe regeling nam zij de telefoon op: "Met mevrouw ...." Zelfs ik kon horen dat aan de andere kant de luide kreet klonk: "Wààààààt?" Het was haar vader, orthopedisch chirurg, een aardige man maar met denkbeelden over (de plaats van) vrouwen die nog niet door Dolle Mina beïnvloed waren. Hij vond het bijna onbehoorlijk dat zijn ongetrouwde dochter zich 'mevrouw' durfde noemen.

Ik ben opgegroeid en opgevoed in een gezin met drie zussen en drie broers, waarin nauwelijks verschil gemaakt werd tussen de rechten en plichten van de jongens en meisjes. Het gelijkheidsbeginsel kreeg ik, hoewel dat eigenlijk nooit werd uitgesproken, met de paplepel ingegoten. Ook aan het eind van de zestiger jaren leerde ik Boukje kennen. Als ik ook maar iets van machogedrag had vertoond had, had ik de bijna dertig jaar die ik gelukkig met haar heb samengeleefd op mijn buik kunnen schrijven. Kortom, zonder mij daarover op de borst te kloppen - het ging vanzelf - het feminisme heb ik altijd als een terechte beweging gezien, die haar doelstellingen nog altijd niet volledig heeft kunnen realiseren.

Moet Amsterdam een vrouwelijke burgemeester krijgen? Het zal me worst wezen. Maar in Trouw lees ik dat Margriet van der Linden (hoofdredacteur van 'Opzij') en advocaat Prem Radhakishun (BN'er waar je tegenwoordig nauwelijks meer omheen kunt, waar het ook over gaat) een handtekeningenactie zijn begonnen om een vrouw benoemd te krijgen. "Van een vrouw gaat een signaal uit. Nog geen kwart van de burgemeesters is vrouw, in de tien grootste steden heeft alleen Almere een vrouw". Misschien heb ik het mis, maar dat 'signaal' werd al gegeven door Wilhelmina Drucker, Aletta Jacobs, Joke Smit en Hedy d'Ancona, om er enkelen te noemen. Als er nog steeds een 'signaal' moet worden gegeven, zou het feminisme wel erg onsuccesvol geweest zijn. We lopen wat achter bij het ontwikkelingsland Sri Lanka, dat in 1960 als eerste land ter wereld een vrouwelijke premier kreeg, Sirimavo Bandaranaike, maar laten we nou niet doen alsof de benoeming van een vrouwelijke burgemeester van Amsterdam opnieuw een soort doorbraak in de Nederlandse cultuur zou betekenen. Binnen afzienbare tijd hebben we voor het eerst na ruim 100 jaar weer een mannelijk staatshoofd. Gaat daar dan weer een verkeerd signaal vanuit?

Als de opvolger van Job Cohen toch weer een man is, moet je maar denken: "When God created man, she was only joking."
x