Veranderingen

Het aardige van mijn leeftijd is dat je, terugkijkend, ziet dat er veel veranderd is. Gelukkig, vind ik tenminste, behoor ik niet tot dezulken die vinden 'dat vroeger alles beter was'. Ik plaats af en toe wel eens een vraagteken, maar bedenk dan dat mijn ouders dat ook deden. De meeste van mijn generatiegenoten werden en worden nog wat directer dan ik met veranderingen, met name veranderde opvattingen, geconfronteerd door kinderen en kleinkinderen.

Een van de vakken die mij op de kweekschool werden onderwezen was psychologie. Op een gegeven moment kwam daarbij het menselijke driftleven ter sprake. De sterkste menselijke driften, vertelde de leraar, zijn de voedingsdrift en de seksdrift. Beide immers zijn onlosmakelijk verbonden met het voortbestaan van het individu en de mensheid in zijn geheel. De leraar vertelde erbij dat de voedingsdrift van de twee de sterkste is: het individu kan uiteindelijk wel voortbestaan zonder seks, maar niet zonder voeding.

In Trouw stond een uitgebreid artikel onder de kop Bedachtzaam eten, nonchalante seks.Het is een verkorte versie van een essay van Mary Eberstadt, onderzoeker aan de Stanford University, dat zij als titel meegaf: Is food the new sex? Ik moest direct denken aan een boek dat in 1964 verscheen: Ik Jan Cremer. Dat boek baarde veel opzien, omdat er nogal openhartig over seks geschreven werd, wat destijds bepaald nog niet gebruikelijk was. Ik herinner me ook nog steeds een opmerking die ik toen ergens over dat boek las: "Als op eten dezelfde taboes rustten als op seks, had Jan Cremer een kookboek geschreven." Geloof het of niet: ik heb dat boek nooit gelezen. Uit alle discussies er omheen had ik al gauw begrepen dat het meer choquerende dan literaire waarden had en ook toen al werd ik niet zo gauw gechoqueerd, dus waarom zou ik de moeite nemen?

Eberhardt constateert dat voedsel en seks door de eeuwen heen en bij ieder volk altijd door veel, vaak strenge en morele (of:moralistische), regels omgeven zijn. Denk bij voeding maar aan begrippen als kosher en halal bij joden, resp. moslims. Zij constateert verder dat waar de regels m.b.t. seks de afgelopen decennia steeds ruimer werden, die m.b.t. voeding steeds strakker werden. Zelfs in christelijke kringen, de meest behoudende uitgezonderd, kijkt men tegenwoordig niet meer op van seks vóór het huwelijk, ongehuwd samenwonen en paren van hetzelfde geslacht. Maar het is 'not done' junkfood te eten, of teveel verzadigde vetten in te nemen, in plaats van omega 3. We 'moeten' eigenlijk biologisch eten en de boeken over allerlei verantwoorde diëten vliegen bij honderdduizenden de winkels uit. Ik geef een sterk overdreven voorbeeld. Je ontmoet een aantrekkelijk persoon en nodigt die voor een avondje bij jou thuis uit. Je maakt veel werk van het eten, het wordt niet alleen lekker, maar ook zeer verantwoord, de tafel wordt met zorg gedekt (kaarsje erbij!) en het gaat allemaal naar wens. Na afloop duik je, zonder verder veel nadenken en/of voorbereiding ook nog even samen in bed.

In hetzelfde Trouw worden de ideeën van Eberstadt als het ware ondersteund door de kop boven een ander artikel: De vegetariër als beter mens. Ik eet met plezier een stukje vlees of vis en vind alles best, maar ik weiger vooralsnog aan te nemen dat ik moreel gezien een trapje lager sta dan Marianne Thieme.

Er is gedurende mijn leven tot nu toe het nodige veranderd op het terrein van seks en voeding. Ik kan het moeilijk ontkennen. Maar over wie hebben we het hier? Over het rijke westen waar je kunt kiezen tussen junkfood en biologisch verntwoord voedsel en alle varianten daar tussenin. Waar je dankzij de pil, het condoom en andere voorbehoedmiddelen à la minute aan je seksuele behoeften kunt voldoen. (Mocht er toch iets misgaan, dan kun je een beroep doen op uitgebreide medische voorzieningen.) En het merendeel van de mensen in die rijke westerse wereld leeft braaf en monogaam en eet stamppot boerenkool met rookworst (of de nationale variant daarvan).