Ideologie

In mijn 'Beggartalk' van gisteren schetste ik een (on?)mogelijk beeld van de Tweede Kamer na nieuwe verkiezingen en van een nieuwe regeringscoalitie, bestaande uit vier partijen. Een coalitie van meer dan drie partijen is sinds 1973 niet meer voorgekomen. (Vóór die tijd hadden we nog te maken met KVP, ARP en CHU die samengingen in het CDA. GroenLinks was nog niet ontstaan uit een samengaan van CPN, PSP, PPR en EVP.) In een opinieartikel in Trouw werd mijn prognose van een vierpartijencoalitie 'bevestigd': Volgens recente peilingen zou een meerderheidscoalitie in Nederland nu vier of meer partijen moeten omvatten.

Het artikel is overigens gewijd aan wat je de teloorgang van de sociaaldemocratie zou kunnen noemen. In Groot-Brittannië, Spanje, Portugal en Nederland zijn de sociaaldemocraten nog aan de 'macht', maar staan ze er in de opiniepeilingen belabberd voor. In België nemen ze alleen deel aan de Waalse deelregering. De Duitse SPD behaalde bij de recente Bondsdagverkiezingen het slechtste resultaat ooit. Van de Scandinavische landen is Noorwegen het enige waar ze nog deel uitmaken van de regering.

Trouw spreekt van de sociaal-democratie zonder 'ideologische veren' van Wim Kok, Tony Blair, en Gerhard Schröder. Dat lijkt me een aardige typering. Zo zou je het CDA de christendemocratie zonder ideologische veren kunnen noemen. Wanneer hoor je Jan Peter Balkenende en Pieter van Geel in de Tweede Kamer nog zeggen dat hun politiek geïnspireerd is door God en de Bijbel? Ideologische inspiratie vind je nog bij de SP, GroenLinks, de SGP, de ChristenUnie en enigszins bij de PVDD. Samen bezetten zij 46 van de 150 Kamerzetels.

Trouw noemt de SP en Die Linke (in Duitsland) conservatieve, linkse alternatieven. (Onderstreping toegevoegd.) Vanuit dat perspectief zou ik mezelf (SP-lid) als conservatief moeten beschouwen. Dat doe ik niet. Het erop na houden van een ideologie - een aantal ideeën van waaruit ik maatschappelijke ontwikkelingen beoordeel en maatschappelijke keuzes maak - acht ik niet per definitie conservatief. Sterker nog: zonder ideologie verval je in pragmatisme en opportunisme. Je politieke keuzen worden dan bepaald door de inhoud van je portemonnee, de etnische afkomst van je buren, het charisma van een politicus of de waan van de dag. Een aardig voorbeeld daarvan hebben de Ieren afgelopen vrijdag gegeven. Toen Ierland nog het rijkste land binnen de EU was stemden de Ieren tegen het Verdrag van Lissabon. Nu gaat het de Ieren net zo slecht, misschien zelfs nog slechter dan ons en kijk: nu stemmen ze ineens vóór het Verdrag van Lissabon, want dat komt financieel nu beter uit.

Van mij mag iedereen zo pragmatisch en/of opportunistisch zijn als zhij wil. Maar ik zou politiek liever zaken doen met André Rouvoet en Bas van der Vlies dan met Jan Peter Balkenende en Wouter Bos. Aan de eerste twee weet ik precies wat ik heb. Die houden er een duidelijke ideologie op na en ze wonen al lang genoeg in de polder om een compromis niet uit de weg te gaan.

Dit stond gisteren in de Volkskrant: De sfeer in de coalitie verslechtert. De premier heeft vrijwel geen vrienden meer. (...) Premier Balkenende verliest gezag, en dat is funest voor de coalitie.

PS
Mijn blog van gisteren heeft geleid tot een nieuwe pagina bij 'beggar.nl'. Kijk hier.