Waarom

In Trouw van gisteren stond een gesprek met een filosoof die ik niet ken over het werk van een andere filosoof die ik evenmin ken. Einde 'Beggartalk' van vandaag dus? Nee, want ergens in dat artikel lees ik: (...) de wetenschap kan dan wel de natuur onderzoeken maar op de waarom-vraag heeft ze geen antwoord. Dat is het terrein van godsdienst en filosofie.

Waarom zijn er kakkerlakken op aarde? Zij vormen een diersoort die veel en veel ouder is dan de mens en die niet tot de populairste behoort. Op het 'waarom' van de kakkerlakken heeft de wetenschap wel een antwoord: die heeft zo zijn eigen plekje in de voedselketen. Ergens onderaan die keten staan eencelligen en bovenaan staan wij. Die waarom-vraag stellen we pas als het om onszelf, de mens, gaat. Dan hebben we het niet meer over wetenschap, maar over levensbeschouwing. Heel veel mensen hebben behoefte aan een antwoord op die vraag, want anders lijkt het leven - voor hun - vrij zinloos. Immers, waarom zou je ruwweg 80 jaar bestaan als het daarna afgelopen is? Daar komt dan nog bij dat het die 80 jaar niet voortdurend alleen maar zeer plezierig is. Daar kan ik ruim over meepraten. Als je dat antwoord op de waarom-vraag niet in 'de natuur' kunt vinden, ga je dat dus verzinnen.

Dat "verzinnen" gebruik ik niet toevallig. Ooit heeft iemand voor het eerst bedacht, zonder dat te kunnen aantonen, dat er ergens buiten ons 'iets' is dat zin geeft aan jouw en mijn bestaan. Vrij vaak kwam dat uit op een hogere macht die een bedoeling met ons zou hebben en even vaak was er een leven na dit leven, dat ook nog eens zonder kommer en kwel zou zijn. Tel uit je winst: aan alle ellende komt een keer een eind. En wat voor eind!

Mensen die in (een) God geloven hebben nogal eens de neiging te beweren dat je het zonder (hun) God helemaal niet redt in dit leven, zeker niet als het minder goed gaat. Ik ben niet de maat van alle dingen, maar ik heb het vroegtijdig overlijden van achtereenvolgens mijn vader, een broer, mijn vrouw en een zuster zonder hulp van God kunnen verwerken. Ik ben er zeker van dat er mensen zijn die nog meer hebben doorstaan en er ook zonder God goed doorheen gekomen zijn.

Ik vraag me nooit af waarom ik hier ben. Ik er en weet dat er een keer eind aan komt. Het lijkt me het beste ervoor te zorgen die tijd zo plezierig mogelijk door te komen. Tot nu toe is dat aardig gelukt. Ik heb 'de mensheid' niet verder op weg geholpen - dat is maar voor weinigen weggelegd - maar ik heb ook nooit bewust tegengewerkt. Ik behoor tot dat grote legioen van wat een collega van mij ooit 'de houthakkers en waterdragers' noemde, heel kleine radertjes in een heel groot uurwerk.

Ja, zeg het maar. "Wie heeft dat uurwerk dan bedacht en houdt het aan de praat?" Ik heb geen idee en het interesseert me ook niet echt. Ik vermoed alleen dat als 'we' daar eenmaal achter zijn gekomen, het leven zijn laatste uitdaging heeft verloren. Zou het dan nog steeds leuk zijn?

PS
Het antwoord op de vraag in het PS van gisteren luidt: die beschrijving (uit de Volkskrant) sloeg op de meeste aparte rookruimten van horecagelegenheden.
X